P.M. – Πριν λίγες μέρες η ποίησή σας τιμήθηκε με το “Βραβείο Λογοτέχνη για το Σύνολο του Έργου του” από τον Σύνδεσμο Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου. Ως τώρα σας έχουν απονεμηθεί αρκετές σημαντικές διακρίσεις, μεταξύ των οποίων το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών. Συμφωνείτε ότι ανάλογες διακρίσεις αποτελούν αδιάψευστο τεκμήριο της αξίας ενός έργου;
A.Φ. – Θα ήταν πολύ αφελές και ματαιόδοξο εκ μέρους μου να συμφωνήσω με κάτι τέτοιο. Τα βραβεία έχουν οπωσδήποτε τη σημασία τους, και είμαι ευγνώμων σε όσους κατά καιρούς έκριναν πως η ποιητική μου εργασία είχε κάποια αξία ώστε να την τιμήσουν με την εύνοιά τους ανάμεσα σε πολλές άλλες, όμως στον χώρο της Τέχνης καμιά βράβευση, καμιά θετική κριτική και κανένας έπαινος δεν αποτελεί απόλυτο εχέγγυο για το πραγματικό εκτόπισμα ενός έργου, όπως άλλωστε καμιά αρνητική αποτίμηση δεν μπορεί να το εξοβελίσει διαπαντός στον Καιάδα. Tο κάθε έργο, σημαντικό ή ασήμαντο, κολυμπάει γυμνό μέσα στον χρόνο, χωρίς φτερά και χωρίς βάρη, περνώντας τα αλλεπάλληλα κύματα της αναγνωστικής του πρόσληψης, που άλλοτε το σπρώχνουν στον βυθό, άλλοτε το ανεβάζουν στον αφρό. Το σπουδαιότερο, κατά τη γνώμη μου, είναι να κουβαλάει μια στέρεη προσωπική αλήθεια, διηθημένη σ’ έναν λόγο αισθητικής, συναισθηματικής και διανοητικής συγκίνησης.
P.M. – Ο Πωλ Βαλερύ είχε πει ότι τον πρώτο στίχο μάς τον δίνουν οι θεοί, αλλά τους υπόλοιπους τους γράφουμε με τον δικό μας κόπο. Τελικά, το ποίημα είναι προϊόν έμπνευσης ή προϊόν κατασκευής;
Α.Φ. – Είναι σαν να παραβιάζω ανοιχτές πύλες αν πω ότι το ποίημα δεν έχει την έμπνευση ως μοναδικό γονέα και ότι δεν πρόκειται για παραληρηματικό ανάβρυσμα αλλά για οικοδόμημα με ισορροπίες και αναλογίες των μερών του σχεδόν αρχιτεκτονικές. Η μεγάλη διαφορά από οποιαδήποτε άλλη κατασκευή έγκειται στο ότι το αρχιτεκτονικό σχέδιο προκύπτει σταδιακά κατά τη διαδικασία της γραφής και προβάλλει καθαρά μόνο εκ των υστέρων, με βάση το τελειωμένο ποίημα – σχέδιο πάντως που αφορά αποκλειστικά στο συγκεκριμένο κάθε φορά ποίημα και δεν μπορεί να χρησιμεύσει ως πατρόν για κανένα μελλοντικό.
P.M. – Εννοείτε πως το ποίημα δεν προκύπτει αυθόρμητα αλλά βασίζεται σε υπολογισμούς ακριβείας, με τους οποίους επιτυγχάνεται η τελική αρμονία;
Α.Φ. – Όχι, δεν εννοώ αυτό. Εννοώ ότι οι ‘‘υπολογισμοί ακριβείας’’ ενυπάρχουν και λειτουργούν αυτόματα, σχεδόν ενστικτωδώς, μέσα στην αυθορμησία του δημιουργού. Φαίνεται πως η έμπνευση και η ποιητική ευαισθησία εμπεριέχουν κωδικοποιημένες κάποιες κατευθυντήριες αρχές, θα έλεγα μαθηματικής τάξεως, που λειτουργούν ερήμην του φορέα τους, όπως οι μέλισσες από ένστικτο χτίζουν τις γεωμετρικές κυψέλες τους και οι αράχνες πλέκουν τον περίπλοκο ιστό τους. Άλλωστε, έχει αποδειχτεί περίτρανα ότι κάθε μουσική σύνθεση στηρίζεται σε υποκείμενες μαθηματικές σχέσεις, που μπορούν να επισημανθούν πέραν πάσης αμφιβολίας, και το ίδιο συμβαίνει με τον χορό σε κάθε του έκφανση. Κάτι ανάλογο θα ’λεγα πως ισχύει και στη λογοτεχνία, ιδιαίτερα μάλιστα στην ποίηση, στον ρυθμικό της λόγο.
P.M. – Φέτος, το 2021, συμπληρώθηκαν ακριβώς πενήντα χρόνια από την έκδοση της πρώτης σας συλλογής. Ποιος είναι ο απολογισμός μισού αιώνα ζωής στα Γράμματα;
Α.Φ. Ο τίτλος της πρώτης εκείνης συλλογής ήταν «Το Μεγάλο Ταξίδι», και φαίνεται πως υπήρξε προφητικός. Στο ξεκίνημα δεν ήξερα βέβαια αν το ταξίδι θα ήταν σύντομο ή μακρύ, αλλά τώρα μπορώ να πω ότι αισθάνομαι τυχερός γιατί η ποίηση μού έδωσε, ως γράφοντα και ως αναγνώστη, την ευκαιρία να περάσω μια ολόκληρη ζωή μέσα στη μαγική της ατμόσφαιρα, να γνωρίσω έργα σπουδαία, αλλά και να συναναστραφώ ανθρώπους μεγάλης πνευματικής αξίας, που μου άνοιξαν καινούργια παράθυρα στον κόσμο.
*Το Σάββατο 11 Δεκεμβρίου 2021, στις 19:00, στο Μέγαρο της Φιλοπτώχου Αδελφότητος Ανδρών Θεσσαλονίκης, Αγίας Σοφίας 38, θα πραγματοποιηθεί η τελετή απονομής του «Βραβείου Λογοτέχνη για το Σύνολο του Έργου του» για το 2021, στον Αντώνη Φωτερή, από τον Σύνδεσμο Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου.
Hellenic Cypriot Cultural Association www.cultural-association.org
