Η συγγραφέας Γιούλα Γ. Κωνσταντοπούλου μιλάει για το μυθιστόρημά της:
Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα με πλαίσιο ιστορικό που εκτυλίσσεται από τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα και οι εκβολές του φτάνουν έως τη δεκαετία του 1980. Είναι ένα έργο οφειλής και μνήμη ιστορική, ένα βιβλίο το οποίο ακολουθεί σε κάποιο βαθμό προσωπικές μαρτυρίες αλλά πιστά και την αλήθεια των γεγονότων της συγκεκριμένης εποχής, καθώς γίνεται αναφορά σε ιστορικά πρόσωπα, που καθόρισαν τις τύχες των Ελλήνων της Πόλης και τη Μικρασίας.
Το αφηγηματικό μυθοπλαστικό υλικό πιστεύω ότι αποτελεί για τον άνθρωπο, για κάθε άνθρωπο, ένα πνευματικό καταφύγιο, ενώ, παράλληλα, μπορεί να συνεισφέρει στην κατανόηση του παρελθόντος, αλλά ενδεχομένως να δώσει και διεξόδους σε προβλήματα που αναφύονται στις σύγχρονες κοινωνίες, όπως το προσφυγικό, η οικονομική κρίση, η κρίση των αξιών.
Ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος, ο Μικρασιατικός πόλεμος και η Καταστροφή, τα έντονα συναισθήματα, βιώματα και προβλήματα που προκάλεσε ο ξεριζωμός, τόσο σε εκείνους που τον υπέστησαν, όσο και σε εκείνους που τον αφουγκράστηκαν στους τόπους υποδοχής αποτέλεσαν το κίνητρο, την αφετηρία της συγγραφής.
Η αναζήτηση των καταβολών και των γενέθλιων ριζών μας είναι σύμφυτη με τον άνθρωπο, τον ακολουθεί στην πορεία του. Με το σκεπτικό πως ζωή μας θεωρείται ως συνέχεια των προγόνων μας ανίχνευσα τις δικές μου ρίζες, ανακάλεσα ενθυμήματα ανθρώπων του άμεσου περιβάλλοντός μου και προσπάθησα να καταγράψω τις ιστορίες τους, αναπλάθοντας χαρακτήρες, δίνοντας «ζωή» στην ζωή τους, «ανάσα στις ανάσες τους», δικαιώνοντας έτσι τη μνήμη τους.
Η ενασχόλησή μου με τις σχέσεις ομοεθνών και αλλοεθνών, τη διαφορετικότητα όσον αφορά στην καταγωγή, τη θρησκεία, την κουλτούρα και τον πολιτισμό εν μέσω κρισίμων περιόδων του 20ου αιώνα ήταν στοιχεία που καθιστούσαν την έρευνα για την άντληση του υλικού μου δυσχερή, αλλά συγχρόνως άκρως ενδιαφέρουσα, θα τολμούσα να πω προκλητική. Συμπαραστάτης και βοηθός μου κατά την δίχρονη και πλέον συγγραφική περιπέτεια ήταν η μελέτη άμεσων και έμμεσων πηγών της Ιστορίας, τα ιστορικά έργα, χάρτες, εφημερίδες, φωτογραφικό υλικό, δικαιοπρακτικά έγραφα, μαρτυρίες και μαρτυρούμενα.
Στόχος, μέσα από την καταγραφή ονομάτων, τοπωνυμίων, χρονολογικών σημάνσεων και εμπλοκή υπαρκτών ανθρώπων να ενταχθούν ο μύθος και η φαντασία στην ιστορική συγκυρία και υπερβαίνοντας το γεγονός την ιστορική πραγματικότητα να αναχθεί σε στοιχείο της μυθοπλασίας.
Η ιστορία της Αμέλιας έχει ως χρονική αφετηρία τις αρχές της δεκαετίας του 1980 σε μια γειτονιά της Αθήνας. Το τέλος του ταξιδιού της ζωής της γίνεται το έναυσμα για την αφύπνιση της μνήμης. Ο μύθος εξελίσσεται σε δύο χωρικά επίπεδα, στην Αθήνα και στην Κωνσταντινούπολη, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια ηθελημένη πολυδιάσπαση αφηγηματικής δράσης όχι μόνο σε διαφορετικούς τόπους, αλλά και σε διαφορετικούς χρόνους (παρόν – παρελθόν).
Η αυτοβιογραφική μνήμη της ηρωίδας ανακαλείται μέσα στο κοινωνικό πλαίσιο μιας μακρινής εποχής, όπου διαμορφώθηκε και αποτέλεσε σπονδυλωτή πτυχή της συλλογικής μνήμης του ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης και της Μικράς Ασίας. Κατά την αφηγηματική διαδικασία που ξεκινά από το παρόν και μεταβαίνει στο παρελθόν εγκιβωτίζονται και άλλες ιστορίες που λειτουργούν ως νέα και παραπληρωματικά σημαίνοντα. Αναβιώνουν γεγονότα και αναδύονται μνήμες ευχάριστες από την Πόλη των ειρηνικών ημερών, αλλά και επώδυνες που φέρουν ανεξίτηλα τα σημάδια της καταστροφής, των δεινών και του ολέθρου, της διακύβευσης των ηθικών αξιών και προβάλλουν την αναγκαιότητα αποκωδικοποίησης των συμπεριφορών για την κατανόηση πράξεων ή και παραλείψεων στην ζωή των ηρώων.
Αγαπώ εξίσου όλους τους ήρωες του έργου μου με τις αδυναμίες και τις θετικές πλευρές του χαρακτήρα τους. Για να τους «ψηλαφίσω», χρειαζόταν σε κάθε σκηνή, σε κάθε περίσταση να υποδυθώ, να «βυθιστώ» δηλαδή στην προσωπικότητά τους να στοχαστώ, να μιλήσω, να δράσω ή να αντιδράσω όπως εκείνοι έκαναν ή θα έκαναν. Λατρεύω την Αμέλια για τις ψυχικές της αντοχές και τις αδυναμίες της, την ανιδιοτέλεια και την υπερηφάνεια της. Αγαπώ, όμως και τον τούρκο φοιτητή Alp για την ανυπόκριτα γενναία του στάση, την γαλλίδα μοντελίστ Ορελί για την θυμοσοφία της, τον Ουμπέρτο και τον Ερνέστο για τις βαθιά ανθρώπινες αδυναμίες και τα πάθη τους, την αλαζονεία του πλούτου, την απαξίωση των ανθρώπινων ζωών, τη ματαιοδοξία τους, όλα απότοκο εμπειριών παιδικής και εφηβικής ηλικίας στερημένης γονεἵκής θαλπωρής, κενής ειλικρινών αισθημάτων.
Τα προσωπικά αδιέξοδα των ηρώων σε κάθε έκφανση της ζωής, τα δείγματα κοινωνικής παθογένειας, οι συγκρούσεις, αλλά και οι τραυματικές εμπειρίες τους στον έρωτα και στο θάνατο, αντιμετωπίζονται με ενσυναίσθηση μέσα από το πρίσμα της μυθοπλασίας. Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι απαξιώνονται η αγάπη, ο σεβασμός, η ανιδιοτελής προσέγγιση του Άλλου, πάντοτε σε πλαίσιο αμοιβαιότητας.
Περίοδοι ενόπλων ή μη συγκρούσεων συνοδεύονται κατά κανόνα από κρίση και αμφισβήτηση αξιών. Θεωρώ, λοιπόν αναγκαίο μέσα από ένα λογοτεχνικό έργο να στηλιτεύεται η κοινωνική παθογένεια και παράλληλα να προβάλλονται αξίες όπως η αφειδώλευτη αγάπη, ο σεβασμός στη διαφορετικότητα σε κοινωνικό, οικονομικό, θρησκευτικό ή άλλο επίπεδο. Σε ένα λογοτεχνικό έργο κυρίως αναζητώ τον Άνθρωπο, εστιάζοντας στη δράση και στην αντίδραση απλών ανθρώπων εν μέσω ιστορικών γεγονότων, δεν λειτουργώ όμως ως δικαστής, έχοντας επίγνωση ότι δουλεύω πάνω στο συλλογικό ασυνείδητο και την συλλογική ταυτότητα.
Τον τελευταίο καιρό έχω αρχίσει να μελετώ μιαν άλλη χρονική περίοδο, πλησιέστερη στην εποχή μας. Βιβλιογραφικές αναφορές και άφθονο εποπτικό υλικό έχω την πεποίθηση ότι θα με οδηγήσουν σε μια νέα συγγραφική περιπέτεια. Αυτό το «ταξίδι» δεν έχει τέλος…
Η Γιούλα Γ. Κωνσταντοπούλου γεννήθηκε στον Πειραιά. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και υπηρέτησε για χρόνια στη δημόσια Μέση Εκπαίδευση. Είναι κάτοχος MSc του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και PhD της Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας και Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών.
Έχει συγγράψει διηγήματα. Στην επιστημονική της δραστηριότητα συμπεριλαμβάνονται πάνω από πενήντα άρθρα σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά.
Εργογραφία:
«Κερτεζίτες αγωνιστές στην Επανάσταση του 1821», Αθήνα 1996.
«Homère, L’ ILIADE illustré par la céramique grecque», Δημιουργία, 1998.
«Ο Ι. Ν. της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Κέρτεζη Καλαβρύτων», Αθήνα 1999.
«Η Εκπαίδευση στην επαρχία Καλαβρύτων κατά την οθωνική περίοδο (1833-1862)», έκδοση Νομαρχίας Αχαΐας, 2009
«Αμέλια – Ιχνηλατώντας μνήμες των Ρωμιών της Πόλης» μυθιστόρημα βασισμένο σε αληθινά γεγονότα, Άνεμος εκδοτική, 2020.
www.anemosekdotiki.gr
