«Αιώνια Μήτρα» είναι ο τίτλος της επερχόμενης έκθεσης της ομάδας ΔΙΠΟΛΑ στην Πινακοθήκη του Οινοποιείου “Διγενάκη”, στην Κρήτη.
Την έκθεση επιμελούνται:
Δημήτρης Λάμπρου (εικαστικός, Μεταπτυχιακό Εικαστικών Τεχνών ΑΣΚΤ)
Δημήτρης Καρατζάς (εικαστικός, Μεταπτυχιακό Εικαστικών Τεχνών ΑΣΚΤ, Σχολή Ελληνικού Κινηματογράφου και Τηλεόρασης Σταυράκος τμήμα Κινηματογράφου/Σκηνοθεσία)
Μαρένα Κωνσταντινίδη Μάνεση (αρχιτέκτων μηχανικός, Δ.Π.Μ.Σ. «‘Έρευνα στην Αρχιτεκτονική: Σχεδιασμός – Χώρος – Πολιτισμός» ΕΜΠ)
Η έκθεση θα διαρκέσει 27 Ιουλίου – 30 Αυγούστου 2022 και θα χωριστεί σε δύο ενότητες:
Πρώτη Ενότητα / 27 Ιουλίου – 12 Αυγούστου 2022
Συμμετέχουν:
Ανδρέας Γκάνας
Χάρης Κοντοσφύρης &
Ελένη Γάτσιου
Άννα Τσολακίδου
Μαρίνα Κουτσοσπύρου
Σωτηρία Ορφανού
Μαρίνα Μπόμπου
Κυριάκος Θεoχάρους
Χριστίνα Αναστασία
Βασιλική Γιαλαμά
Ευγενία Γαλανοπούλου
Άννυ Σοφιανοπούλου
Ζαχαρώ Καρακωνσταντή
Μάγδα Μάρα
Αγάπη Φεσατίδου Ψαρράκη
Κύρα Αλιγιζάκη
Καλλιόπη Κουκλινού
Σόφι Σενόγλου
Αλεξία Δηλαβέρη Κούρκουλα
Ξάνθος Βενιζέλος
Ευαγγελία Αβραμίδου
Βασιλική Δημητρίου
Αγγελική Πάντου
Ισμήνη Μπονάτσου
Αθανάσιος Κόκκινος
Βασιλική Καράμπαμπα
Ίων Ρούντολφ
Κατερίνα Κατσιούρα
Χριστίνα Μιχαλοπούλου
Εβελίνα Ντουντουνάκη
Γεώργιος Αναστασιάδης
Ιουλίττα Καραμαύρου
Δήμητρα Γκούτζου
Θεοδώρα Τσιάτσιου
Άννα Αντάρτη
Μαρία Τσουκνάκη
Τζένη Πετροπούλου
Βίβιαν Ζωτάλη
Ζένια Δημητρακοπούλου
Πηνελόπη Ακριτίδου
Ραφαηλία Φιλιππάκη
Χρήστος Σχίζας
Γιούλη Χάλαρη
Ανδρομάχη Γιαννοπούλου
Λένα Καζιάνη
Νίνα Κοταμανίδου
Μαρία Γιαννακάκη
Ειρήνη Λιάσκου
Πόπη Σταυριανού
Δέσποινα Κωνσταντίνου
Αργυρώ Δρίβα
Χρήστος Τσουμπλέκας
Δημήτρης Καπετάνου
Δεύτερη Φάση/ 12 – 30 Αυγούστου 2022
Συμμετέχουν:
Έλλη Βέλλιου
Λίνα Παπαγεωργίου
Χριστίνα Αδάμ
Αλεξάνδρα Μαράτη
Σοφία Μπακιρτζή
Γιάννης Δημουλάς
Ειρήνη Βαζούκου
Παναγιώτης Φερεντίνος
Πανδώρα Καρτσωνάκη
Γιώτα Μπούζα
Αλεξάνδρα Τσιτσίντα
Νάντια Σκορδοπούλου
Βερονίκη Δομιανίδου
Σπύρος Κοΐκας
Ιάνθη Αγγελίογλου
Όλγα Μπογδάνου
Αγγέλα Καράλη
Βασίλης Καβουρίδης
Νεκτάριος Κωνσταντίνος Κολέτσος
Δήμητρα Τριανταφυλλοπούλου
Γεωργία Τρούλη
Στάθης Μαυρίδης
Χρήστος Χριστοδουλοπουλος
Νεκτάριος Παχιαδάκης
Νεκτάριος Μαρίνος
Εύη Μιχελάκη
Ανδρέας Στυλιανουδάκης
Σταυρούλα Μιχαλόπουλου
Δέσποινα Πανταζή
Κρίστι Γρηγορίου
Αγγελική Παπαδάκη
Δήμητρα Τριανταφυλλοπούλου
Κωνσταντίνα Παρασκευόπουλου
Εμμέλεια Φιλιπποπούλου
Αλέξανδρος Καπετάνου
Μάριος Τυροπώλης
Μιχάλης Παρλαμάς
Christine Boladz
Αιώνια μήτρα.
Η έννοια του χρόνου ως ροή, και η εικαστική αποτύπωση της εξέλιξης, παρουσιάζονται στην έκθεση με τίτλο «Αιώνια μήτρα». Η μορφή της γέννησης και η μορφή της επιστροφής συναντώνται και συνδιαλέγονται στο πεδίο της συγχρονικότητας. Επιστροφή στη γενέτειρα καλλιτεχνικά πολιτιστικά, σημειολογικά. Επιστροφή, ωστόσο, όχι υπό το πρίσμα μιας παρελθοντολαγνικής θεώρησης, αλλά διαλεκτικά, μέσα από ένα πολιτισμικό διάλογο πάνω στο υφαντό υπόστρωμα της νεωτερικότητας. Επιστροφή στη ρίζα που γεννά, που διαρκώς υπενθυμίζει την ανάγκη για ατελεύτητη συνύπαρξη στη βάση του αέναου κύκλου ενός ζωοποιού θανάτου. Εδώ, η ανάμνηση γίνεται μνήμη, γίνεται παρόν, γίνεται είναι. Η έννοια του χρόνου υπερβαίνει τα οντολογικά της όρια και μετατοπίζεται στο πεδίο του μεταφυσικού. Η γεωμετρική σχέση του παρελθόντος με το παρόν, τώρα γίνεται ένα, γίνεται ταυτόχρονο. Η επιστροφή γίνεται ζώσα μνήμη και όχι μνημείο. Η επιστροφή σηματοδοτεί ένα διάλογο μέσα στο χρόνο, ο οποίος καλλιτεχνικά ανανεώνεται και διαρκώς καθιστά το παρελθόν και το παρόν δημιουργικά άχρονο.
Λευτέρης Διγενάκης, Οινοποιός – Ιδιοκτήτης Digenakis Winery
ΜΗΤΡΑ
Μεταξύ σοβαρού και αστείου όταν συζητούσαμε με την ομάδα το θέμα της έκθεσης και την σχέση που μπορεί να έχει με τα ΔΙΠΟΛΑ μας μπήκε η ιδέα να φτιάξουμε δυο κείμενα που να προλογίζουν την έκθεση τα οποία με τις ίδιες λέξεις να έχουν αντίθετο νόημα. Αυτό έμεινε εκεί στο αστείο και τελικά καταλήξαμε να ονομάσουμε την έκθεση ΜΗΤΡΑ σε μια προσπάθεια να δούμε πίσω από τα ΔΙΠΟΛΑ. Η αρχική σκέψη για να μιλούσε για τις ιδέες που γεννά η ΜΗΤΡΑ και να σχηματίσουμε έναν εννοιολογικό χάρτη γύρω από αυτή αποδείχθηκε ενδιαφέρουσα. Ένας χάρτης μπορεί να σε οδηγήσει σε αντίθετες κατευθύνσεις αλλά τοπολογικά να παραμείνεις εντός του τόπου που οριοθετεί. Έτσι στο προλογικό αυτό σημείωμα θα δώσουμε τις κατευθύνσεις και τις πορείες αλλά απομένει στην έκθεση να πραγματώσει την τοπολογία της.
Η ΜΗΤΡΑ αυθόρμητα συνδέεται με το πρωτότυπο και αυτό με την σειρά του ως αντιθετικός πόλος με το πολλαπλό. Στον ύστερο 20ο αιώνα, στα πλαίσια του Μετά-Μοντερνισμού, της αποδόμησης και της πληροφορικής επανάστασης εμφανίστηκε μια γενεαλογία ιδεών που πρότειναν μια εγγενή ρήξη με την αυθεντία, την αύρα του μοναδικού έργου και το κυρίαρχο καλλιτεχνικό υποκείμενο. Στη θέση της διαφάνειας πρότειναν την αδιαφάνεια, στην σύζευξη μορφής και λειτουργίας πρότειναν την διάζευξη τους, στην πρόταξη αρχών και κανόνων πρότειναν την άρνηση των κανόνων και το παιχνίδι, στην αναζήτηση του βάθους και της ουσίας πρότειναν την εμμονή στο φαινόμενο, την εικόνα, την εμφάνιση και την επιφάνεια, στην ηθική της αλήθειας και της ειλικρίνειας πρότειναν την φιλοσοφία της υποψίας, του δόλου και της προσποίησης, στην ολότητα πρότειναν το θραύσμα και το απόσπασμα, στην σταθερότητα και την συνοχή πρότειναν την κινητικότητα, την αστάθεια, την διασπορά, στον λόγο πρότειναν την τρέλα, στον νου πρότειναν το σώμα, στον Ουμανισμό πρότειναν τον Αντί-Ουμανισμό και τον μηδενισμό, στην τάξη πρότειναν το χάος, στην δομή την αποδόμηση και στις ιδέες τα συμβάντα. Αυτός ο χάρτης εννοιών μπορεί να διαβαστεί δίπλα και αντίστροφα.
Ας δούμε στην πρώτη περίπτωση:
Τι χάνουμε με την απώλεια του πρωτότυπου. Οι νοσταλγοί των αξιών αλλά και των αναγκαίων (υπέρ)ταυτίσεων είναι οι πρώτοι που αντιδρούν σε αυτή την απώλεια. Μιλώντας γενικά αυτές οι τάσεις σημειώνουν μια αντίστροφη πορεία από αυτή που είχε διαγράψει το δυτικό υποκείμενο μέχρι εκείνη την στιγμή ως πηγή της μονής αλήθειας για τον κόσμο. Οι τάσεις αυτές σημειώνουν μια κατά τρόπον τινά αποϊεροποίηση του χώρου και της αναπαράστασης. Οι πατροπαράδοτες αξίες που συγκρότησαν τον Δυτικό ανθρωπισμό θρυμματίζονται μπροστά στον οδοστρωτήρα της εμπορευματικής κοινωνίας και οι αντιδράσεις είναι αυτονόητες. Η ΜΗΤΡΑ που γέννησε την αλήθεια έχει θαφτεί και χειραγωγηθεί και έχει γίνει εργαλείο προπαγάνδας. Τις αντιδράσεις σε κοινωνικό επίπεδο τις είδαμε με τον πιο δραματικό αλλά ίσως και κάπως γραφικό τρόπο αν σκεφτούμε την πρόσφατη κατάληψη στο Καπιτώλιο ή τις διαμαρτυρίες για το δικό μας το Μακεδονικό. Επίσης αντίστοιχες ουσιαστικές αντιδράσεις αποϊεροποίησης ενός χώρου ζήσαμε και με την αναδιαμόρφωση του χώρου της Ακρόπολης προσφάτως.
Ας δούμε αυτό τον εννοιολογικό χάρτη αντίθετα τώρα:
Τι κερδίζουμε από την απώλεια του πρωτότυπου.
Αν σκεφτούμε τι ρόλο παίζει στο εμπόριο η έννοια της πατέντας σε μια κοινωνία που έχει στηριχτεί πάνω στις λογικές του ανοικτού κώδικα αμέσως-αμέσως θα καταλάβουμε ότι το πρωτότυπο είναι αντιδραστικό. Το πρωτότυπο σε αυτή την περίπτωση γίνεται εχθρός του κοινωνικού και του συλλογικού. Αυτό δηλαδή που στην πρώτη περίπτωση αποφαινόταν ότι υπερασπίζει τελικά αποδεικνύεται ότι το αντιπαλεύει. Όλη η κουλτούρα του διαδικτύου έχει βασιστεί πάνω στην έννοια της συλλογικότητας. Ποιος έγραψε π χ την Wikipedia; η αποκλειστική οικειοποίηση αυτών των ανοικτών συλλογικών δράσεων είναι ξεκάθαρο στο ότι αποσκοπούν στην χειραγώγηση και στον έλεγχο.
Αυτή η διαδικασία είναι κεντρική στην σκέψη της πολιτικής οικονομίας όπου η εξέλιξη των μέσων παραγωγής έρχεται σε σύγκρουση με τις σχέσεις εργασίας. Στο χώρο της τέχνης το βλέπουμε αυτό όταν τα πιο εξελιγμένα τεχνολογικά μέσα αντιπαλεύουν τον χειροποίητο ελιτισμό του καλλιτεχνικού κόσμου, από το τερατώδη κόσμο των NFTs μέχρι την εκτόπιση ιστορικά κλασικών καλλιτεχνικών επαγγελμάτων από τις μηχανές. Αν κάποτε ο ζωγράφος πορτρέτου εκτοπίστηκε από την φωτογραφική μηχανή τώρα ο επαγγελματίας φωτογράφος τείνει να εξαφανιστεί από την τεχνητή νοημοσύνη που είναι ενσωματωμένη στις μηχανές.
Καρατζάς Δημήτρης Θεσσαλονίκη 2022
