Συνέντευξη στη Μαίρη Γκαζιάνη
Η Αθανασία Κατσιγιάννη γεννήθηκε στην Αιτωλοακαρνανία, όπου και ολοκλήρωσε τις βασικές της σπουδές. Με την είσοδό της στο πανεπιστήμιο μετοίκησε στην Αθήνα, όπου εξακολουθεί να ζει. Έζησε για μεγάλο χρονικό διάστημα στο Μόντρεαλ του Καναδά και στην Πάτρα. Οι Ακατάλυτοι δεσμοί είναι το πρώτο ποιητικό βιβλίο της.
ΜΑΙΡΗ ΓΚΑΖΙΑΝΗ: Είστε ποιήτρια. Μιλήστε μας για τον άνθρωπο Αθανασία.
ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΚΑΤΣΙΓΙΑΝΝΗ: Αν θα μου αποδοθεί ο τίτλος, θα εξαρτηθεί από το κοινό. Εκείνο θα κρίνει ή θα με χαρακτηρίσει αναλόγως. Αισθάνομαι ότι η ζωή είναι ένα μεγάλο ποίημα μ’ όλες τις πτυχές της ποίησης. Εγώ είμαι λάτρης της ζωής άρα και της ποίησης! Δύσκολο να μιλώ για τον εαυτό μου. Πιστεύω πως οι άλλοι πρέπει να μιλούν για μας. Στην ερώτηση σας όμως, θα ήθελα να είμαι φειδωλή. Μαχητική, εργατική, αληθινή, με στόχους συγκεκριμένους, που κατά ένα μεγάλο ποσοστό τούς πέτυχα. Άνθρωπος του καθήκοντος και του πρέπει, της αφοσίωσης στην οικογένεια και πάνω απ’ όλα το διάβα της ζωής με αξιοπρέπεια. Οι εμπειρίες ζωής θεωρώ πως είναι ακριβές και μοναδικές! Μαθημένη απ’ το χωράφι έως το πανεπιστήμιο και έως πολίτης του κόσμου. Ταξιδεμένη αρκετά και ευλογημένη, έχοντας δύο παιδιά και τρεις εγγονές. Πλούτος ζωής!
Μ.Γ.: Πότε αρχίσατε ν’ ανακαλύπτετε την ποιητική σας φλέβα;
Α.Κ.: Ήμουν στην πρώτη γυμνασίου όταν πρωτοήρθα σ’ επαφή τον αγαπημένο μου φίλο και συγγενή Κωστή Τσιάκαλο, βραβευμένο ποιητή από τον «φιλολογικό σύλλογο Παρνασσός» και από την Ρωσική Πρεσβεία στο έτος φιλίας Ελλάδας-Ρωσίας. Μου αφιέρωσε ένα ποίημα αγναντεύοντας τον Αχελώο ποταμό εν μέσω μοσχομυριστών αγριοτριανταφύλλων. Εεε… Ήταν η αρχή, το έναυσμα κατά τη διάρκεια της εφηβείας μου. Κατόπιν και την περίοδο του Πολυτεχνείου το 1973 εν μέσω αγώνων μου ήρθε πάλι η έμπνευση (αδημοσίευτα). Έκτοτε μεγάλο κενό, διότι ο αχός και ο αγώνας σπουδών και εργασίας, κατόπιν οικογένεια, σπουδές στο εξωτερικό Montreal Καναδά – επάνοδος νέα αρχή μετά 4ετία η συνεχής δημιουργία δε μου άφησαν ελεύθερο χρόνο. Ξέρετε το να γράφει κανείς θέλει αφοσίωση και χρόνο, πολύ χρόνο και αυτόν τον βρήκα δύο χρόνια πριν. Την ημέρα της κηδείας του Μανώλη Γλέζου. Τότε εμπνεύστηκα και άρχισα ξανά!
Μ.Γ.: Πρόσφατα κυκλοφόρησε η ποιητική σας συλλογή με τίτλο «Ακατάλυτοι δεσμοί». Ποιον συμβολισμό κρύβει ο τίτλος;
Α.Κ.: Ο τρόπος που γράφω διακατέχεται από ειλικρινά αισθήματα. Ο τίτλος δεν είναι γρίφος, ούτε κρύβει κάτι περισσότερο από κάθε είδους δεσμό μας. Όπως ο δεσμός με το παρελθόν μας, με τα αγαπημένα μας πρόσωπα, φίλους, ο δεσμός με τον τόπο μας, ο δεσμός με τις ιδέες μας, με τον πολιτισμό μας, με τις αρχές, όλα αυτά για μένα είναι ακατάλυτοι δεσμοί και κυρίως με την οικογένεια και όχι μόνο το στενό οικογενειακό περιβάλλον, αλλά και το ευρύτερο!
Μ.Γ.: Τι είδους ποίηση αφορά;
Α.Κ.: Πιστεύω πως (η ποίηση) ή ο τρόπος με τον οποίο γράφω είναι ρεαλιστικός, λυρικός με βαθιά ενσυναίσθηση, ριζωμένη στις αξίες της ζωής όπως αγάπη, φιλία, δικαιοσύνη, αλληλεγγύη, έρωτας. Θα έλεγα ότι περιλαμβάνονται όλα τα είδη: πολιτικοκοινωνικό, υπαρξιακό, ερωτικό και συναισθηματικό.
Μ.Γ.: Ποια συναισθήματα επικρατούν στις σελίδες του;
Α.Κ.: Κυρίως βιωματικά στοιχεία. Αισθήματα, συναισθήματα μαχητικότητας και αγωνιστικότητας για το ευ ζην, αγάπη για τη ζωή, ρομαντισμός κλπ.
Μ.Γ.: Τι είναι για εσάς η ποίηση και πως την ορίζετε;
Α.Κ.: Για εμένα η ποίηση είναι έρωτας. Η ζωή είναι έρωτας και ζωή χωρίς έρωτα δεν υπάρχει. Είναι δύναμη, αλλά και μοναχική, πολύ μοναχική παρέα, εσύ και ο εαυτός σου. Αφιερώνεσαι στο πόσο πειστικότερα και αληθινότερα θα αποτυπωθούν οι ιδέες σου. Πάλη, όμορφη πάλη, εξωστρέφεια, ανάγκη έκφρασης πιεστική, αλλιώς δε βγαίνει ποίηση. Πρέπει να είναι ανάγκη για να γεννηθεί ποίηση!
Μ.Γ.: Από πού αντλείτε την έμπνευση;
Α.Κ.: Η έμπνευση έρχεται από σπουδαία γεγονότα, είτε πολιτικά, είτε συναισθηματικά, είτε υπαρξιακά, είτε ερωτικά, είτε θέματα που άπτονται του δικαίου ή του αδίκου και από πρόσωπα που με εντυπωσίασαν με τη στάση ζωής τους, την οξύνοια τους, την οξυδέρκεια τους, καθώς επίσης τη γενικότερη θέση τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Μ.Γ.: Η ποίηση έχει αφετηρία το συναίσθημα ή τη λογική;
Α.Κ.: Και τα δύο λέω εγώ, εξαρτάται απ’ το τί πραγματεύεται. Για μένα προσωπικά υπεισέρχεται πολύ ο παράγοντας λογική στα θέματα που έχουν σχέση με ιδέες δίκαιου και πολιτικές θέσεις, αντίθετα το συναίσθημα με κατακυριεύει όταν αντικρίζω την ομορφιά, όπως όταν πρωτοαντίκρισα τον Ηνίοχο στους Δελφούς. Έμεινα άφωνη απ’ το κάλλος και την αρμονία!
Μ.Γ.: Υπήρξε κάποιος άνθρωπος που σας ενθάρρυνε στα πρώτα σας ποιητικά βήματα;
Α.Κ.: Όπως είπα και σε άλλη ερώτησή σας πρώτος ήταν ο ποιητής Κωστής Τσιάκαλος, αγωνιστής της ζωής και εκφραστής του ωραίου και του έρωτα, αλλά κυρίως η κα Αμαλία Ράπτη Τρύφωνα, ποιήτρια σπουδαία, κορυφαία για μένα και βραβευμένη από Δελφούς και Παρνασσό επίσης, η οποία, όταν άρχισα να γράφω της διάβαζα κάθε μου ποίημα κι εκείνη με ενθουσιασμό με ωθούσε να συνεχίσω, με ενθάρρυνε και κάθε που της διάβαζα μου έλεγε «μπράβο αυτό είναι λυρικό, αυτό είναι δυνατό» και άλλα πολλά μεταξύ σοβαρού και αστείου και γελάγαμε σα μικρά παιδιά!! Παρ’ όλα αυτά εκείνο που με χαρακτηρίζει είναι πως έχω προσωπικό στυλ στον τρόπο που γράφω.
Μ.Γ.: Τι είναι αυτό που δεν αντέχετε ως άνθρωπος ή/και ως ποιήτρια;
Α.Κ.: Δεν αντέχω την αχαριστία, την αγνωμοσύνη, το ψέμα, την αδικία, την κακοήθεια, την υποτίμηση της προσωπικότητας οποιουδήποτε, την υποτέλεια!
Μ.Γ.: Υπάρχει κάποιο βιβλίο που σας επηρέασε ως άνθρωπο ή ως ποιήτρια και ποιο είναι αυτό;
Α.Κ.: Πολύ μικρή διάβασα το «Τάδε έφη Ζαρατούστρας», τους «Άθλιους» του Ουγκώ σε απίστευτη βιβλιοδεσία, κειμήλιο, το «Λάθος» του αείμνηστου Αντώνη Σαμαράκη. Εντυπωσιάστηκα πολύ από αυτά τα βιβλία και ιδιαίτερα απ’ την προσωπικότητα και τη στάση ζωής του Αντώνη Σαμαράκη. Γνωρίζετε φαντάζομαι ότι χάρισε το σώμα του στην ιατρική επιστήμη! Έχω εντυπωσιαστεί από βιβλία φεμινιστικού περιεχομένου και κυρίως από την Σιμόν ντε Μπωβουάζ στο βιβλίο της «το Δεύτερο φύλλο» και φυσικά πολύ αγαπημένος μου ο Νίκος Καζαντζάκης με την ευθύτητα των νοημάτων του, τη δυναμική που βγάζουν τα έργα του και την προτροπή στην άνοδο του ανθρώπου.
Μ.Γ.: Οι κριτικές παίζουν ή δεν παίζουν ρόλο στην πορεία ενός βιβλίου και γιατί;
Α.Κ.: Κυρίαρχο στοιχείο της επιτυχίας ενός έργου είναι η ψυχή και η ειλικρίνεια με την οποία ο/η συγγραφέας επενδύει το έργο του. Σίγουρα το κοινό, οι κριτικές και η αποδοχή του έργου συμβάλλουν τα μέγιστα στην πορεία ενός βιβλίου. Οι κριτικές και οι κριτές είναι καθοριστικοί παράγοντες, διότι κάθε αναγνώστης «(σοβαρός)» συμβουλεύεται τις κριτικές προκειμένου να αποφασίσει να διαβάσει κάποιο έργο. Έτσι θέλω να πιστεύω.
Μ.Γ.: Ποίηση γράφετε πιο εύκολα στη χαρά ή στον πόνο;
Α.Κ.: Στη χαρά κυρίως χαίρομαι, δεν έχω την ίδια ανάγκη να την αποτυπώσω στο χαρτί, αντίθετα ο πόνος μου είναι ανάγκη μεγαλύτερη, θα έλεγα πως η χαρά είναι στιγμιαία αντίδραση και αυθόρμητη, ο πόνος θέλει σκέψη για το πως θα δοθεί και επίσης πώς θα βοηθήσει τους αναγνώστες. Πιστεύω πως αυτό είναι ένα ζητούμενο…
Μ.Γ.: Με τη μοναξιά είστε φίλη;
Α.Κ.: Είμαι μόνη, μοναξιά δεν νιώθω ιδιαίτερα, πάντα ελπίζω στα καλύτερα και πάντα λέω «άιντε θα περάσει κι αυτό», έτσι πορεύομαι και προχωρώ δημιουργώντας… άλλωστε για να γράψει κανείς πρέπει να μπορεί να είναι μόνος με τον εαυτό του. Θα έλεγα την αντέχω. Πολλές φορές την αποζητώ.
Μ.Γ.: Τι ρόλο παίζει η νοσταλγία στη ζωή σας;
Α.Κ.: Θα έλεγα μεγάλο ειδικά σε επίπεδο παιδικών μου χρόνων. Ήταν γεμάτα παιδικά χρόνια. Πολλή αγάπη και ατελείωτο παιχνίδι. Αχόρταγοι στο παιχνίδι. Νοσταλγώ όμορφες στιγμές που για λόγους πρακτικούς δε μπορούμε να ξαναζήσουμε! Νοσταλγώ οικογενειακές στιγμές με τον πατέρα μου παρόντα, τραγουδώντας και χορεύοντας. Νοσταλγώ στιγμές με αγαπημένους φίλους που δεν υπάρχουν πια…!
Μ.Γ.: Πιστεύετε ότι οι Έλληνες διαβάζουν ποίηση κι αν όχι που οφείλεται;
Α.Κ.: Οι Έλληνες όπως λέγεται και ακούγεται πολλές φορές κι από χείλη εκδοτών «ποιος σήμερα διαβάζει ποίηση», όμως έχω την εντύπωση πως ένα μεγάλο ποσοστό σκεπτόμενων ανθρώπων, ανθρώπων που έχουν τον χρόνο, χωρίς έγνοιες, έχουν χώρο να προβληματιστούν και να στοχαστούν την ποίηση. Οι πολιτικοοικονομικές συνήθειες δυστυχώς εδώ και πολλά χρόνια υποχρέωσαν τη νεολαία μας και γενικά την κοινωνία σ’ έναν άνισο αγώνα επιβίωσης και πιστεύω πως η ποίηση δεν είναι η πρώτη τους προτεραιότητα…!
Μ.Γ.: Με ποια λόγια θα τους παροτρύνατε ν’ ασχοληθούν με την ποίηση;
Α.Κ.: Θα τους πρότεινα να δοκιμάσουν να αποτυπώσουν τους δικούς τους στοχασμούς, έτσι πιστεύω πως θα εκτιμούσαν περισσότερο αυτό που διάβαζαν και θα αποκτούσαν την περιέργεια, το ενδιαφέρον, καθώς επίσης και μια πολύ δημιουργική ενασχόληση και οι ίδιοι. Ακόμα πιστεύω πως οι γονείς θα ήταν ωραίο να διαβάζουν στα παιδιά τους από μικρή ηλικία, έτσι ώστε να εξοικειώνονται τα παιδιά και με την ποίηση, πράγμα το οποίο δε συνηθίζεται, εν αντιθέσει με τα παραμύθια που είναι κυρίαρχο και αγαπημένο στη ζωή των παιδιών (φυσικά ποίηση που να ανταποκρίνεται στην ανάλογη ηλικία). Τα παιδιά έχουν ένστικτο και καταλαβαίνουν το ωραίο. Αν αναλογιστούμε πως τραγουδούν Θεοδωράκη πολύ εύκολα σε ποίηση των μεγάλων ποιητών μας!
Μ.Γ.: Ποιος είναι ο επόμενος συγγραφικός στόχος σας;
Α.Κ.: Το επόμενο έργο μου είναι ποίησης βιβλίο ξανά. Είναι σχεδόν έτοιμο, οι λεπτομέρειες λείπουν για να πάρει τον δρόμο του την κατάλληλη χρονική στιγμή.
Η ποιητική συλλογή «Ακατάλυτοι δεσμοί» της Αθανασίας Κατσιγιάννη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.
*Μαίρη Γκαζιάνη
Γεννήθηκε στα Ιωάννινα. Μεγάλωσε στην Αθήνα όπου ζει μέχρι σήμερα και εργάσθηκε στον τραπεζικό χώρο. Στο παρελθόν ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με την φωτογραφία, τη ζωγραφική και τα τελευταία δέκα χρόνια με τη συγγραφή. Έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές.
Την περίοδο 2011-2012 υπήρξε ραδιοφωνική παραγωγός στο magicradiolive. Από τον Νοέμβρη 2014 συνεργάζεται με το now24.gr και έχει πραγματοποιήσει πάνω από εξακόσιες συνεντεύξεις, καθώς και σχολιασμούς βιβλίων και θεατρικών παραστάσεων. Το 2016 συμμετείχε στην τηλεοπτική εκπομπή «Καλώς τους» του ΑιγαίοTV πραγματοποιώντας συνεντεύξεις σε ανθρώπους των τεχνών. Διετέλεσε Διευθύντρια Σύνταξης του on line Πολιτιστικού Περιοδικού Books and Style από Ιούλιο 2017 έως Μάρτιο 2018 οπότε αποχώρησε οικειοθελώς.
Μεγάλες της αγάπες είναι το θέατρο και ο χορός με τα οποία έχει ασχοληθεί ερασιτεχνικά κι έχει συμμετάσχει σε θεατρικές και χορευτικές παραστάσεις.
Τον Μάιο του 2012 κυκλοφόρησε την πρώτη ποιητική της συλλογή με τίτλο «Σου γράφω…», τον Σεπτέμβρη 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο «Ένα φεγγάρι λιγότερο» από τις εκδόσεις Ελληνική Πρωτοβουλία και τον Ιούνιο του 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Τα πλήκτρα της σιωπής» από τις εκδόσεις ΄Οστρια. Επίσης, το παραμύθι της «Το ψαράκι του βυθού» συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο «Παραμύθια και Μαμάδες» εκδόσεις Βερέττα 2015. Τον Ιούνιο 2017 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της «Άλικα βήματα» από την Εμπειρία Εκδοτική. Τον Νοέμβριο του 2019 κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της «Ζάχαρη άχνη» από τις εκδόσεις Ωκεανός. Τον Ιούνιο 2021 κυκλοφόρησε το νέο της μυθιστόρημα με τίτλο Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ από τις εκδόσεις Ωκεανός.
