Πόσο σύνηθες είναι ένας ιστορικός τέχνης να είναι παράλληλα και ζωγράφος;
Μπορεί να συμβεί αν και σπάνια. Σε κάποιους ζωγράφους αρέσει μάλιστα και να επιμελούνται εκθέσεις. Στην δική μου περίπτωση δεν ισχύει. Δεν θέλησα ποτέ να γίνω ζωγράφος. Προτιμώ το γράψιμο. Και σαν ιστορικός τέχνης, αφού προλογίζω καταλόγους και αρθρογραφώ σχετικά με θέματα τέχνης, αλλά και σαν συγγραφέας, μιας και μου αρέσει να γράφω βιβλία – πότε ιστορίας τέχνης και πότε παραμύθια ή διηγήματα – ή ακόμα και στίχους.
Επιβιώνει η τέχνη σήμερα, στην παραπαίουσα κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα;
Επιβιώνει. Σωστά το λέτε. Αλλά σημασία δεν έχει η επιβίωση όταν μιλάμε για τέχνη και πολιτισμό. Πρέπει να είναι ισότιμη με τους άλλους τομείς. Να είναι ζωντανή και στην πρώτη γραμμή, μάλιστα.
Ποια λέξη σας εκφράζει ως καλλιτέχνη;
Η αμεσότητα με εκφράζει σαν λέξη. Επίσης, η ουσία και το μυστήριο.
Αρκεί “το ταλέντο” ως εφόδιο για την επιτυχία ενός ζωγράφου;
Το ταλέντο είναι ίσως το πιο σημαντικό. Αλλά χρειάζεται και πολλή δουλειά. Τόσο στο κομμάτι της παραγωγής όσο και σε αυτό της επικοινωνίας του έργου με το κοινό.
Τι σημαίνει για εσάς η λέξη επιτυχία;
Επιτυχημένος είναι όποιος φτιάχνει τη ζωή του με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι ευτυχισμένος.
Συνδέονται ο πολιτισμός και ο τουρισμός;
Συνδέονται και πολύ. Με παραδείγματα τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους αλλά και την σύγχρονη τέχνη που πρέπει να ταξιδεύει παντού.
Υπάρχει σήμερα αγοραστικό – επενδυτικό ενδιαφέρον στο χώρο της τέχνης;
Υπάρχει ενδιαφέρον ευτυχώς αλλά αρκετά περιορισμένο σε σχέση με άλλες εποχές. Οι συλλέκτες είναι πολύ συγκεκριμένοι και, κατά τη γνώμη μου, χρειάζεται να εκπαιδευτούν αρκετά πολλοί νέοι επιχειρηματίες ώστε να μετατραπούν και αυτοί με τη σειρά τους σε αγοραστικό κοινό.
Μπορεί κάποιος ζωγράφος να επιβιώσει από τις πωλήσεις των έργων του;
Μπορεί να γίνει αυτό κυρίως στην περίπτωση που εκπροσωπείται από κάποια γκαλερί του εξωτερικού. Οι περισσότεροι Έλληνες καλλιτέχνες για να ζήσουν γίνονται καθηγητές καλλιτεχνικών.
Οι gallery προωθούν αξιόλογους ή εμπορικούς ζωγράφους;
Κάποιοι αξιόλογοι καλλιτέχνες μπορεί να είναι και εμπορικοί. Η ποιότητα δεν σημαίνει οπωσδήποτε μη εμπορικότητα. Οι γκαλερί προωθούν τους πάντες.
Η εμπορική αξία ενός έργου είθισται να αυξάνεται…. μετά θάνατον του καλλιτέχνη. Μύθος ή πραγματικότητά;
Μύθος. Ένας καλλιτέχνης εν ζωή μπορεί να αυξάνει σταδιακά τις τιμές του. Αυτό έχει να κάνει με την ηλικία, με την ποιότητα της δουλειάς, με την εξέλιξη και με την εμπορικότητα αλλά και με το τι συμβαίνει στην αγορά τέχνης.
Με ποιο σκεπτικό θα συμβουλεύατε έναν αγοραστή να αποκτήσει ένα πίνακα;
Πιστεύω ότι υπάρχουν δύο βασικοί λόγοι για να αγοράσεις ένα έργο τέχνης. Αν κάποιος το δει σαν επένδυση, τον συμβουλεύεις σύμφωνα με το ποιος καλλιτέχνης πιστεύεις ότι έχει μέλλον. Προσωπικά, προτιμώ τον δεύτερο λόγο: αγοράζεις ό,τι σου προκαλεί σκίρτημα στην καρδιά.
Στην ευρύτερη αγορά κυκλοφορούν πολλά πλαστά έργα αναγνωρίσιμων ζωγράφων. Πως μπορεί ο αγοραστής να είναι σίγουρος για την αυθεντικότητα του έργου;
Ο αγοραστής καλό είναι να πηγαίνει στην πηγή. Αν ήθελα να αγοράσω Μόραλη, θα πήγαινα στην γκαλερί Ζουμπουλάκη αφού ξέρω τι σχέση είχε με τον καλλιτέχνη. Σε άλλη περίπτωση θα συμβουλευόμουν κάποιον που ειδικεύεται στο έργο του.
Δίνεται σήμερα η δυνατότητα σε νέους ζωγράφους να προβληθούν και να αναδείξουν το ταλέντο τους και τη δουλειά τους;
Ναι. Τους δίνεται αυτή η δυνατότητα, ειδικά σήμερα που με το ίντερνετ έχουμε γίνει ένα παγκόσμιο χωριό.
Είστε ικανοποιημένη από την ευρύτερη κρατική προβολή των καλλιτεχνών μέσω των διαφόρων πολιτιστικών δράσεων;
Με το κράτος δεν τα πήγαινα ποτέ ιδιαίτερα καλά. Πιστεύω ότι έχει αρκετό δρόμο ακόμα μέχρι να φτάσουν οι πολιτιστικές δράσεις του σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο για όλους.
Σε ποια ηλικία ξεκινήσατε να γράφετε;
Ξεκίνησα να γράφω όταν ήμουν εννιά χρονών σε μία παλιά γραφομηχανή που μου έκαναν δώρο. Ακόμα θυμάμαι τον θόρυβο από τα πλήκτρα και την μυρωδιά από το μελάνι.
Νοιώθετε την «έμπνευση» πριν τη συγγραφή;
Πάντα υπάρχει μια αρχική ιδέα που μου προκαλεί το ενδιαφέρον. Η έμπνευση πολλές φορές έρχεται κατά την διάρκεια της συγγραφής.
