Γράφει ο ιστορικός αναλυτής, κριτικός τέχνης ΛΕΟΝΤΙΟΣ ΠΕΤΜΕΖΑΣ
Από τις 23 Νοεμβρίου ως τα τέλη Δεκεμβρίου 2023 διαρκεί η έκθεση των ζωγραφικών “Κούνδουρος ο ζωγράφος” στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Αλίμου Λεωφόρος Ιωνίας 96.
Έγραφε μεταξύ άλλων ο Νίκος Κούνδουρος στο βιβλίο ”Μνήμη Απειθάρχητη – Ημερολόγιο” (εκδ. ΑΓΡΑ): ”H Μια απορία περιδιαβαίνει το μυαλό μου μαζί με τόσες άλλες. Είμαι άραγε ζωγράφος ή απλώς ζωγραφίζω; Η ερώτηση ταξιδεύει κι αυτή στο μυαλό μου και αυτή αναπάντητη. Βλέπω τους αληθινούς ζωγράφους και αφήνω να πλανιέται στον αέρα το ερώτημα χωρίς απάντηση. Δεν μπορώ ή δεν θέλω να απαντήσω; Παραπέμπω στο χρόνο το ερώτημα αναπάντητο όπως τόσα άλλα”.
Ο σπουδαίος Έλληνας σκηνοθέτης άφησε ένα πλούσιο έργο ζωγραφικής που θα εκτίθεται στη Δημοτική Πινακοθήκη του Αλίμου που στα πέντε χρόνια παρουσίας της στα πολιτιστικά δρώμενα έχει καταγράψει μια θαυμαστή πορεία κι έχει στο ενεργητικό της μια σειρά εκθέσεων σπουδαίων ζωγράφων, σύγχρονων και παλαιότερων καθώς και έργων από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα. Η έκθεση με πίνακες και σχέδια του Νίκου Κούνδουρου είναι η τέταρτη η πρώτη έγινε το 2011 όταν ζούσε. Ωστόσο είναι η πρώτη που γίνεται στην Αθήνα μετά την ολοκλήρωση της εκκαθάρισης των αρχείων του.
Πραγματοποιείται με την συμβολή και την συνεργασία της Σωτηρίας Ματζίρη-Κούνδουρου, σε επιμέλεια του ιστορικού τέχνης Σπύρου Μοσχονά. Ο Νίκος Κούνδουρος καθόρισε ως σκηνοθέτης τον ελληνικό κινηματογράφο. Παράλληλα ως πολυσχιδής προσωπικότητα και ανήσυχος δημιουργός, επεκτάθηκε σε άλλα πεδία. Ασχολήθηκε με τα εικαστικά και δημιούργησε έναν όγκο πινάκων, σχεδίων, ζωγραφισμένων πετρών κ.α. Στην έκθεση συγκεντρώνονται οι περισσότεροι από τους πίνακές του και αρκετά σχέδια, που χρονολογούνται από τη δεκαετία του ’40, όταν σπούδαζε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, αν και πολλά έργα του δημιουργήθηκαν μετά το 2000, όταν στράφηκε οριστικά στην ζωγραφική. Στα έργα του συναντά κανείς το σαρωτικό βλέμμα του και την ανάγκη του να αποτυπώσει τον κόσμο με τα δικά του χρώματα, τα βυζαντινά, τις αποχρώσεις της λαϊκής παράδοσης της Ελλάδας, αλλά και των αγίων της. Παράλληλα με την έκθεση στον υπόγειο χώρο του κτιρίου θα εκτίθεται υλικό από το κινηματογραφικό έργο του Κούνδουρου που περιλαμβάνει κυρίως στιγμιότυπα από τις ταινίες, αφίσες και μακέτες που συνδέονται με τα φιλμ.
Η Πινακοθήκη έχει παρουσιάσει μέχρι σήμερα 18 εκθέσεις Ελλήνων ζωγράφων, από τον 19ο αιώνα μέχρι τους σημερινούς, από τον Γύζη μέχρι τον Μώραλη, τον Παρθένη, τον Ιακωβίδη. Επίσης ατομικές εκθέσεις των Χρίστου Καρά, του Ταστάνη, του Παπαγιάννη και του Θεοφυλακτόπουλου. Η ζωγραφική του Νίκου Κούνδουρου, χαρακτηρίζεται από το στοιχείο της ασκητικής μοναξιάς. Έχει βυζαντινές επιδράσεις. Εμπνέεται από την μυθολογία και την λαϊκή παράδοση.
Επίσης έχει φιλοτεχνήσει αγιογραφίες. Η εφευρετικότητα στην απόδοση του ενέχει εσωτερικότητα απέναντι στην κατάκτηση του αντικειμένου. Η σχεδιαστική άποψη και γραφή του αποκαλύπτει την δεξιοτεχνία του στις αποτυπώσεις και στην τεχνική που ακολουθεί με ευλάβεια και επέκταση. Η πορεία του ανυπέρβλητα τον κατατάσσει εύλογα στους δημιουργούς που διακρίνονται από το δώρο-χάρισμα της εμπεριστατωμένης έμπνευσης κάτι που βασίζεται στην γνώση του φαντασιακού αφηρημένου και διακοσμητικού κρεσέντο. Η αλήθεια του με σεβασμό στην υπερβατικότητα τροποποιεί τις συνάφειες, τους συσχετισμούς και τις αλλαγές που επιφέρει ο χρόνος. Ανασύρει από την δεξαμενή της μνήμης απεικάσματα και απομονώνει με εφικτό τρόπο μορφικές αποκλίσεις από το περιβάλλον. Με κύριο παρονομαστή την προχωρημένη σχεδίαση και τα επακόλουθα της ερμηνεύει την έλξη το πάθος και την ευαισθησία στα μελετημένα επιτεύγματα του. Η στερεά δόμηση στα εκθέματα του προβάλλει πρωτότυπες νεωτεριστικές και μεταμοντέρνες αποδόσεις που στηρίζονται μυθοπλαστικές συνθέσεις με ρηξικέλευθη ωστόσο εικόνα και φόρμα αλλά και με ενδεικτικά δείγματα λυρικής ιδιοσυγκρασίας. Μέσα από την συνήχηση και της υπάρχουσας πραγματικότητας διαφυλάττει και ιστορεί συνδυασμούς που υμνούν την περισσή χάρη την παλλόμενη καρδιά, τη χαρά της ύπαρξης, την ψυχική συναρμογή και την συγκίνηση που όλα μαζί τονίζουν το φιλτραρισμένο αέναο φως της κάθε στιγμής.
Η προσέγγισή του κορυφώνεται σε ιντερμέδια, στα οποία η ανωτερότητα στηρίζει το στίγμα της επιβολής με την ακεραιότητα και την προοπτική της αξίας. Οι παρεμβάσεις που επιτελεί μέσα από τον χρωστήρα του επισυνάπτουν στοιχεία της χρωστικής ύλης με άμεσους σπινθήρες κοσμολογικής τελεολογίας. Αναδεικνύει χαρισματικά μοτίβα που σταδιακά εκβάλλουν προς την κατασκευαστική προσέγγιση μιας παθιασμένης στυλιστικής διάστασης και διάταξης. Η διευθέτηση του καταλήγει σε ένα διάκοσμο με προνόμιο την ενέργεια, την κίνηση και την ζωντάνια. Παράλληλα μεταμορφώνει και μεταλλάσσει μια ποικιλία υλικών που περιγράφουν απόψεις θέσεις διατυπώσεις και οδεύουν με δυναμισμό και θεατρικότητα στο αποκορύφωμα στις παραπομπές και στις συσπάσεις που παρεπιδημούν ως διαμεσολαβητές.
