Η μουσική ενώνει τους λαούς και τους πολιτισμούς;
Οι άνθρωποι είναι κοινωνικοί από τη φύση τους. Η μουσική αποτελεί ένα μέσο επικοινωνίας, ανταλλαγής ιδεών και έκφρασης καθώς συνδέει ανθρώπους διαφορετικών πολιτισμών, φυλών, φύλων και κοινωνικών στρωμάτων. Είναι δηλαδή ένα μέσο συναδέλφωσης «διαφορετικών» ανθρώπων.
Η μαγεία της δεν παρεμποδίζεται από γεωγραφικούς περιορισμούς, τουναντίον, οι ευεργετικές της ικανότητες εκμηδενίζουν τις αποστάσεις και καλύπτουν συναισθηματικά κενά. Δεν αποτελεί απλά μία μορφή διασκέδασης αλλά «χρωματίζει» την καθημερινότητά μας.
Ποιον μουσικό θαυμάζετε και γιατί;
Στο ερώτημα αυτό θα προτιμούσα να απαντήσω απαριθμώντας τα χαρακτηριστικά εκείνων των ανθρώπων που θαυμάζω. Μου προκαλούν θαυμασμό όλοι εκείνοι που μπορούν και εργάζονται δίχως να πτοούνται από τις «δυσκολίες» που έχουν να αντιμετωπίσουν, ακολουθώντας τους στόχους τους. Αυτό, που για τους άλλους φαντάζει ειδυλλιακό και όμορφο καθώς παρακολουθούν μία συναυλία, κρύβει από πίσω του μία διαδρομή δύσκολη και μοναχική, ατελείωτες ώρες μελέτης, απογοήτευσης, ακόμη-ακόμη και αυτοαναίρεσης.
Σέβομαι επίσης εκείνους τους δασκάλους που μοιράζονται τη γνώση, στέκονται δίπλα σε νέους καλλιτέχνες παρέχοντάς τους χρήσιμες συμβουλές, σέβονται την – εν δυνάμει – μουσική δεκτικότητα των μαθητευόμενών τους η οποία ποικίλει από άνθρωπο σε άνθρωπο, προσαρμόζοντας ανάλογα και το μοντέλο διδασκαλίας τους στον κάθε τύπο που απευθύνονται.
Σέβομαι διπλά τις γυναίκες/μητέρες μουσικούς που προσπαθούν να συνδυάσουν τον διττό τους ρόλο. Το κυριότερο όμως χαρακτηριστικό αυτών των ανθρώπων που θαυμάζω είναι ότι παρά το μέγεθος των επιτευγμάτων τους, παραμένουν ταπεινοί, απαραίτητο συστατικό της προσωπικής τους ευτυχίας.
Γιατί χρειάζεται η μουσική παιδεία; Είναι πολυτέλεια ή ανάγκη;
Η αξία και τα οφέλη της μουσικής, που είναι αδιαμφισβήτητα πολλά και επιστημονικώς αποδεδειγμένα, συντελούν στην ψυχοσυναισθηματική υγεία των παιδιών. Η μουσική βοηθά τα παιδιά στο να γίνουν πιο εξωστρεφή και κοινωνικά, να μπορούν να εκφράζουν τις ανησυχίες τους και να είναι πνευματικά πειθαρχημένα. Γενικότερα συντελεί στην επίσπευση κάθε είδους γνωστικής μάθησης. Ως εκ τούτου, είναι ένα απαραίτητο στοιχείο που συμβάλλει στη διαμόρφωση παιδιών με κριτική σκέψη, φαντασία και ενσυναίσθηση.
Ξεκινήσατε πολύ νωρίς την ενασχόλησή σας με τη μουσική. Θα συμβουλεύατε στους γονείς να παροτρύνουν τα παιδιά τους στο να ασχοληθούν με τη μουσική;
Πράγματι, έτσι είναι. Ήμουν μόλις τεσσάρων όταν είδα να «εισβάλει» στο σπίτι μας ένα παλαιό, μεταχειρισμένο πιάνο που αγόρασαν οι γονείς μου για τον μεγαλύτερό μου αδερφό. Γοητεύτηκα από τον ήχο του και ζήτησα, σχεδόν κλαίγοντας, να ξεκινήσω και εγώ μαθήματα μουσικής. Εκείνοι, για καλή μου τύχη, «ενέδωσαν» σε αυτή μου την επιθυμία. Επίσης, σε φιλικές συγκεντρώσεις στο σπίτι μας συνόδευα με την παιδική μου φωνή μελωδίες που τραγουδούσε ο πατέρας μου, προσπαθώντας να πετύχω ένα εύηχο (κατά το δικό μου παιδικό αισθητήριο), αποτέλεσμα. Αυτό που θα συμβούλευα στους γονείς είναι να τραγουδούν με τα παιδιά τους, να ενδίδουν στην επιθυμία των παιδιών τους να μάθουν κάποιο όργανο, να προσφέρουν βιώματα σε αυτά παροτρύνοντάς τα να συμμετέχουν σε φωνητικά ή οργανικά σύνολα, να επισκέπτονται συναυλίες ακόμη και αν νομίζουν πως δε θα αντιληφθούν πολλά. Ο βαθμός ευφυίας και αντίληψης διαφέρει από παιδί σε παιδί και αυτό οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Πάντως, δεν είναι λίγες οι φορές που μετά από μία συναυλία, τα σχόλια που προέρχονται από μικρής ηλικίας παιδιά, μας εκπλήσσουν και προκαλούν θαυμασμό.
Διδάσκεται σήμερα η Μουσική παράδοση μέσα από την εκπαίδευση;
Φυσικά και διδάσκεται. Εάν φυσικά εννοούμε τη δωρεάν Δημόσια Εκπαίδευση. Υπάρχουν τα Μουσικά Σχολεία για παράδειγμα όπου οι μαθητές έρχονται σε επαφή με τη μουσική μας παράδοση. Είναι ένας θεσμός που λειτουργεί στη χώρα μας τις τελευταίες δεκαετίες με επιτυχία και θα ήταν ευχής έργο να εφαρμοστεί και στα υπόλοιπα σχολεία της χώρας. Αυτό βέβαια προϋποθέτει να υπάρχουν οι κατάλληλες κτηριακές υποδομές και πολλά άλλα πράγματα.
Υπάρχουν Έλληνες αξιόλογοι μουσικοί, με μουσική κατάρτιση και γνώσεις;
Υπάρχουν πολλοί Έλληνες μουσικοί με αξιόλογες σπουδές τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Η στελέχωση του ανθρώπινου δυναμικού των Ελληνικών Πανεπιστημίων καλύπτει ένα ευρύ φάσμα ειδικοτήτων, υψηλού επιπέδου γνώσεων και δεξιοτήτων.
Μην ξεχνάμε επίσης πως πλήθος Ελλήνων συνθετών και ερμηνευτών με αξιόλογη πορεία και γνώσεις δραστηριοποιούνται εκτός συνόρων.
Ποιες θεωρείτε ως τις σημαντικότερές σας εμφανίσεις κατά την τελευταία πενταετία;
Από τις σημαντικότερες, θεωρώ την εμφάνιση στην αίθουσα Weill Recital Hall του Carnegie Hall της Νέας Υόρκης. Ήταν μία πρόταση που προήλθε από τον πολυβραβευμένο Έλληνα συνθέτη, μαέστρο και καθηγητή πανεπιστημίου Ντίνο Κωνσταντινίδη, ο οποίος δραστηριοποιείται για περισσότερα από 50 χρόνια στις Η.Π.Α και αποτελεί τρανταχτό παράδειγμα Ελλήνων που διάγουν λαμπρή καριέρα στο εξωτερικό. Μία άλλη δραστηριότητα ήταν το ταξίδι μου στη Louisiana μετά από πρόσκληση του Πανεπιστημίου του LSU για μία σειρά συναυλιών και διαλέξεων. Ξεχωρίζω επίσης δύο καλλιτεχνικές συμπράξεις, η μία με τη Συμφωνική Ορχήστρα Λάρισας, μία ορχήστρα που αποτελεί ένα φωτεινό παράδειγμα στον επαρχιακό χάρτη συμφωνικών ορχηστρών και η δεύτερη με τη Συμφωνική Ορχήστρα της Κωνστάντζα (Ρουμανία). Σημαντικές εμπειρίες αποτέλεσαν οι συμμετοχές σε διεθνείς διαγωνισμούς χορωδιών με το πολυβραβευμένο γυναικείο φωνητικό σύνολο του Δ.Ω.Λ. InDONNAtion. Στις πιο γλυκές και ιδιαίτερες όμως μουσικές στιγμές, ανήκουν οι εμφανίσεις με το Σύνολο του Σχολείου που εργάζομαι μόνιμα. Αυτές, σε κάνουν να αισθάνεσαι ότι ανήκεις στους πολύ τυχερούς ανθρώπους διότι σου δίνεται η ευκαιρία να έρχεσαι σε επαφή και να συνεργάζεσαι με νέα παιδιά, γεμάτα όρεξη, αυθορμητισμό και φρεσκάδα.
Ποια είναι τα μελλοντικά μουσικά σας σχέδια;
Στις 25 Οκτωβρίου θα γίνει η παρουσίαση του CD που κυκλοφόρησε πρόσφατα με έργα για σόλο πιάνο του συνθέτη Ντίνου Κωνσταντινίδη στη Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη «Λίλιαν Βουδούρη» του Συλλόγου οι Φίλοι της Μουσικής, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Ακόμη στο πλάνο είναι συναυλίες με έργα για σόλο πιάνο Ελλήνων και Αμερικανών Συνθετών, συμμετοχές με την InDONNAtion, εμφανίσεις με το Σύνολο του σχολείου κ.ά.
Βιογραφικό.
Η Φρόσω Αστ. Κτιστάκη είναι πιανίστα και δραστηριοποιείται καλλιτεχνικά, με εξαιρετικά μεγάλη ευχέρεια, σε ρεπερτόριο που εκτείνεται από την κλασική έως και τη σύγχρονη μουσική. Πλήθος έργων εκπροσώπων της νεότερης γενιάς των Ελλήνων συνθετών έχουν αφιερώσει έργα τους τα οποία ερμήνευσε σε πρώτη εκτέλεση. Έχει δώσει πολλά ατομικά ρεσιτάλ και συναυλίες μουσικής δωματίου στην Ελλάδα, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, στη Λατινική Αμερική, στην Καραϊβική, στις Η.Π.Α. και στην Γαλλική Πολυνησία. Σημαντικό μέρος της καλλιτεχνικής της παρουσίας αποτελεί η συνεργασία της με πολλά διακεκριμένα φωνητικά σύνολα καθώς και η εντρύφησή της στην πιανιστική συνοδεία μπαλέτου και λυρικού τραγουδιού (Klavierkorrepetitor του Τμήματος Παιδικού Μπαλέτου στο Saarländisches Staatstheater καθώς και Klavierkorrepetitor της Τάξης Τραγουδιού στη Σχολή Όπερας της Hochschule für Musik Saar).
Έχει ηχογραφήσει για το γερμανικό ραδιόφωνο και έχει εμφανιστεί ως συνοδός – πιανίστα σε εκπομπές – αφιερώματα της ελληνικής τηλεόρασης. Από το 1992 είναι ιδρυτικό μέλος του πιανιστικού ντουέτου «Duo Ktistaki», το οποίο παρουσιάζει έργα, μεγάλου στιλιστικού εύρους για τέσσερα χέρια και για δύο πιάνα.
Ζει και εργάζεται μόνιμα στην Λάρισα. Διδάσκει πιάνο στο Μουσικό Σχολείο Λάρισας και διευθύνει, παράλληλα, το «Σύνολο Μουσικής Μιούζικαλ και Κινηματογράφου», το οποίο έχει παρουσιάσει μεγάλη καλλιτεχνική δράση στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Η.Π.Α., Ευρώπη, Αυστραλία). Κατέχει σημαντική θέση ως πιανίστα και μέλος του πολυβραβευμένου ελληνικού γυναικείου φωνητικού συνόλου «InDONNAtiόn» του Δημοτικού Ωδείου Λάρισας, ενώ παράλληλα συμπράττει καλλιτεχνικά με την Συμφωνική Ορχήστρα Λάρισας.
Ξεκίνησε τις μουσικές της σπουδές στο Δημοτικό Ωδείο Λάρισας. Είναι πτυχιούχος Αρμονίας (Δημοτικό Ωδείο Λάρισας), Αντίστιξης και Φούγκας (Σύγχρονο Ωδείο Λάρισας).
Η Φρόσω Αστ. Κτιστάκη είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος (Konzertpianist / Konzertreife im Fach Klavier) καθώς και διπλώματος ειδίκευσης πιάνου (Diplom Musikerziehung im Fach Klavier), από την Ανώτατη Σχολή Μουσικής του Saar (Hochschule für Musik Saar). Κατά την διάρκεια των σπουδών της, κέρδισε υποτροφία για τις εξαιρετικές της επιδόσεις. Είναι υποψήφια διδάκτωρ του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου.
Πρόσφατα, κυκλοφόρησε, μέσω της αμερικανικής δισκογραφικής εταιρίας Centaur, το Cd Dinos Constantinides: Solo Piano Works στο οποίο περιλαμβάνονται τα έργα για πιάνο του διακεκριμένου συνθέτη. Για την ηχογράφηση αυτή έχει λάβει εγκωμιαστικές κριτικές από το ‘Fanfare Magazine’: Η Ελληνίδα πιανίστα Φρόσω Κτιστάκη επιδεικνύει πραγματικό ταλέντο για τη μουσική του συντοπίτη της, και αποδίδει με μαεστρία το χιούμορ, το πάθος, το συναισθηματισμό και το παραδοσιακό ελληνικό πνεύμα που κρύβεται σε πολλά σημεία αυτών των διαφορετικών (στυλιστικά), έργων. Η τεχνική της είναι ακλόνητη (David DeBoor Canfield). Η Κτιστάκη είναι εκπληκτική, το παίξιμό της σίγουρο, το κομμάτι ‘Theme and Variations’, απόλυτα υπό τον έλεγχό της∙ η αίσθηση της φωτεινότητας, του ρυθμικού élan και αυτής της ακαταμάχητης τάσης του Έλληνα να χορέψει […], πρόκειται για μια καταπληκτική προσθήκη στον συνεχώς διευρυνόμενο κατάλογο έργων του Κωνσταντινίδη (Colin Clarke). Θα πρέπει να ευχαριστήσουμε την Ελληνίδα πιανίστρια Φρόσω Κτιστάκη, για την οποία ο συνθέτης έγραψε το ‘Στοχασμοί IX’, για τη ζεστασιά, την αίσθηση της φαντασίας, και την μαεστρία με την οποία ζωντανεύει αυτή τη συναρπαστική μουσική για το κοινό (Peter Burwasser).
Η Φρόσω Αστ. Κτιστάκη συνέπραξε ως σολίστ με την Συμφωνική Ορχήστρα της Κωστάντζα (Ρουμανία) και με τη Συμφωνική Ορχήστρα Λάρισας. Το Φθινόπωρο του ‘18 εμφανίστηκε στο Carnegie Hall (Weill Recital Hall), ερμηνεύοντας έργα του Κωνσταντινίδη, αποσπώντας εξαιρετικές κριτικές. Η Φρόσω Κτιστάκη έχει εκπληκτική αίσθηση του πιανιστικού ήχου, μεγάλη φαντασία […], το παίξιμό της όμορφο (Frank Dakin, New York Concert Review). Το πρώτο μισό της συναυλίας αφορούσε κυρίως το πιάνο τονίζοντας την ικανότητα και την τεχνική της Kτιστάκη στα επιβλητικά έργα του Κωνσταντινίδη […], ενώ για το έργο ‘Reflections IX’ αναφέρεται μεταξύ άλλων: Το παίξιμό της είναι γοητευτικό (Eleni Sakellis, The National Herald).
