Φοίβος Μαρκαντώνης: “Στα τέσσερα βιβλία μου υπάρχει έντονα ένα αίσθημα απαισιοδοξίας, και αυτό γιατί στην ζωή μας δεν είναι όλα ρόδινα”

Σε ποια ηλικία ξεκινήσατε να γράφετε;

Από τα χρόνια της εφηβείας μου, την περίοδο που ήμουν ακόμη στο μεταβατικό στάδιο της Γ Λυκείου, ξεκίνησα το πρώτο μου φλερτ με την συγγραφή. Αρχικά ως πρώτο στάδιο ξεκίνησα να γράφω κάποια πρωτόλεια, κάποιες αόριστες σκέψεις οι οποίες κυρίευαν και αναστάτωναν το μυαλό μου. Ήμουν γενικά ένας ανήσυχος έφηβος ο οποίος προτιμούσε να κάθεται τα βράδια του Σαββάτου μέσα στο σπίτι και να γράφει, να ακούει μουσική ή να διαβάζει, σε αντίθεση με τους συνομηλίκους μου οι οποίοι αρέσκονταν να βγαίνουν να πηγαίνουν για ποτό ή για σινεμά. Τα πρώτα μου βήματα στην συγγραφή τα πραγματοποίησα με κάποια ποιήματα τα οποία κάποιος έμπειρος αναγνώστης θα μπορούσε να τα χαρακτηρίσει ως αφηρημένες σκέψεις από ένα προσωπικό ημερολόγιο κάποιου ατίθασου εφήβου. Ο υποφαινόμενος μάλιστα στην πιο ώριμη ηλικία αποκάλεσε τα πρώτα ποιήματα του «σκουπίδια» όπως άλλωστε είχε κάνει και ο Αλεξανδρινός ποιητής Κ.Π. Καβάφης τα δικά του πρώτα «ανώριμα» κατά τον ίδιο ποιήματα. Στην συνέχεια, όταν εισήχθην στο πανεπιστήμιο Πατρών στο τμήμα Θεατρικών σπουδών, δεν κρύβω ότι απογοητεύτηκα εξ αρχής, καθώς ήταν η τελευταία μου επιλογή στο μηχανογραφικό. Κατά την διάρκεια της φοίτησής μου όμως στο συγκεκριμένο τμήμα, ανακάλυψα την μαγεία του θεάτρου, και πιο συγκεκριμένα, την πλούσια αλλά και ενδιαφέρουσα ιστορία που περιστρέφεται γύρω από το θέατρο, αλλά και την μυστηριώδη αλήθεια που κρύβεται πίσω από κάθε ήρωα ενός θεατρικού κειμένου. Έτσι λοιπόν άρχισα να εμβαθύνω την έρευνα μου και να ξεκινήσω την συγγραφή των πρώτων μου θεατρικών έργων και μονόπρακτων.Η αλήθεια είναι ότι πίσω από την συγγραφή ενός θεατρικού έργου κρύβεται μια μεγάλη δυσκολία, καθώς ο συγγραφέας είναι υποχρεωμένος, γράφοντας το έργο του να έχει στο πίσω μέρος του μυαλού του ότι κάθε ήρωας είτε καλός είτε κακός, θα πρέπει να δικαιολογεί την κάθε του πράξη.Επιβάλλεται η ψυχογράφηση του κάθε θεατρικού ήρωα μέσα στο έργο. Με αυτόν τον τρόπο ο συγγραφέας δίνει στον αναγνώστη την ευκαιρία διαβάζοντας το κείμενο να μπορεί να ταυτιστεί, να «νιώσει» αλλά πάνω απ’ όλα το κείμενο που διαβάζει να μπορεί να του μεταδώσει κάτι. Ο μεγάλος Ρώσος νατουραλιστής, Άντον Παύλοβιτς Τσέχοφ, σε κάθε του έργο δικαιολογούσε και ψυχογραφούσε τον κάθε ήρωα, από τους κύριους χαρακτήρες, μέχρι τους πιο υποδεέστερους. Ένα θεατρικό έργο, αρχικά θα πρέπει να έχει αρχή, μέση και τέλος, όπως επίσης και ένα διήγημα. Το διήγημα είναι μια δύσκολη περίπτωση συγγραφής καθώς ο συγγραφέας θα πρέπει να περάσει στον αναγνώστη την «προσωπική του αλήθεια» μέσα σε λίγες σελίδες. Αργότερα με τον «θάνατο του συγγραφέα» τον βασικό ρόλο τον είχε ο σκηνοθέτης ο οποίος έπαιρνε το θεατρικό έργο ή τον μονόλογο και του έδινε σάρκα και οστά ανεβάζοντάς το στην σκηνή έχοντας δώσει την δική του προσωπική πινελιά.

Ποια λέξη σας εκφράζει ως συγγραφέα;

Η λέξη που με εκφράζει ως συγγραφέα είναι η λέξη ψυχοθεραπεία, καθώς από μικρός, όλα μου τα μυστικά τα οποία δεν μπορούσα να τα εκμυστηρευτώ ούτε στον ίδιο μου τον εαυτό, τα εξέφραζα αποτυπώνοντάς τα στο χαρτί.Για μένα η συγγραφή είναι μια μέθοδος ψυχοθεραπείας, γι’ αυτό άλλωστε στους περισσότερους χαρακτήρες των έργων μου υπάρχουν πολλά κομμάτια από την ζωή μου, αλλά και στιγμές από την καθημερινότητά μου. Αυτό γίνεται γιατί δεν διστάζω να μεταφέρω ή μάλλον μα μοιραστώ με το κοινό τις ανησυχίες μου, καθώς ο κάθε άνθρωπος ανεβαίνει τον δικό του Γολγοθά.Η αλήθεια είναι ότι αντλώ έμπνευση από την ραπ μουσική και ειδικότερα από τις ξένες ροκ μπαλάντες. Οι στίχοι των ποιημάτων μου είναι αφηρημένοι, καθώς στην προσωπική μου ποιητική συλλογή υπάρχει ποικιλία θεμάτων τα οποία θίγουν ζητήματα όπως ο έρωτας, η φιλία, η ελευθερία, η απόρριψη και η πραγματικότητα. Οι δύο μεγάλοι μου φόβοι οι οποίοι με τρόμαζαν από την παιδική μου ηλικία ήταν η απώλεια και η απόρριψη.Πολλές φορές εθελοτυφλούμε και έχουμε την συνήθεια να μεγαλοποιούμε τα προβλήματα και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε καθημερινά αγνοώντας ή περιφρονώντας τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι συνάνθρωποί μας. Αυτό είναι μεγάλο λάθος διότι θα πρέπει να σκεπτόμαστε ότι υπάρχει περίπτωση κάποιος να έχει πολύ σοβαρότερες δυσκολίες και ανεπανόρθωτες. Κατά την γνώμη μου δεν θα πρέπει ποτέ να κρίνεται άσχημα κάποιος επειδή έχει μια κάποια αρνητική συμπεριφορά, διότι δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε το τι έχει περάσει στην ζωή του.

Νιώθετε την «έμπνευση» πριν την συγγραφή;

Η αλήθεια είναι ότι στην ποίηση μου όπως και στα μονόπρακτά, διακατέχομαι από έναν ορμεοφυτισμό που σημαίνει ότι ο συγγραφέας οδηγείται περισσότερο από τα συναισθήματά του παρά από την λογική.Άλλωστε το αυθόρμητο είναι και το πιο αληθινό.Στα τέσσερα βιβλία μου υπάρχει έντονα ένα αίσθημα απαισιοδοξίας, και αυτό γιατί στην ζωή μας δεν είναι όλα ρόδινα.Σαφώς υπάρχουν οι καλές στιγμές αλλά δεν πρέπει να αναιρούνται και οι κακές στιγμές, οι οποίες δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μας κάνουν πιο δυνατούς. Οι συγγραφείς όπως και οι μουσικοί, ή οι στιχουργοί γράφουν όταν δεν βρίσκονται σε καλή ψυχολογική κατάσταση. Όπως υποστηρίζει και ο Νίκος Καρούζος, η τέχνη είναι ένας ελιγμός ευτυχίας ώστε να υπάρχουμε κάπως αναπαυτικά δυστυχισμένοι.

Από ποιους παράγοντες αντλείτε την έμπνευση;

Οι συγγραφείς οι οποίοι έχω αντλήσει έμπνευση είναι ο Έντγκαρ Άλαν Πόε και ο Φράτς Κάφκα, ενώ οι αγαπημένοι μου ποιητές είναι ο Τάσος Λειβαδίτης, ο Μίλτος Σαχτούρης, η Anne Sexton και η Κατερίνα Γώγου. Θεωρώ ότι η ποίηση είναι η πιο δύσκολη μορφή γραπτού λόγου.Η ποίηση είναι ο καθρέπτης της πραγματικότητας του κάθε ποιητή. Το πώς βλέπει ο ποιητής την κοινωνία μέσα από την δική του ματιά. Ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία είναι ο γλάρος Ιωνάθαν του συγγραφέα Ριτσαρντ Μπάχ, όπου περιγράφει την αλληγορική ιστορία ενός γλάρου του οποίου η αγάπη να πετά τον οδηγεί στην αναζήτηση του απόλυτης πραγματικότητας, της αέναης προσπάθειας, της αυτοανακάλυψης.

Σε ποια ηλικία ανακαλύψατε ότι θέλετε να γίνετε ηθοποιός;

Αρχικά το θέατρο είναι μια πολυδιάστατη τέχνη. Από ορισμένους μελετητές χαρακτηρίζεται ως τραγικά εφήμερο, που σημαίνει ότι γεννιέται και πεθαίνει πάνω στην σκηνή. Αναγεννιέται από τις στάχτες του σαν τον φοίνικα, γι’ αυτό και μια θεατρική παράσταση δεν μπορεί ποτέ να είναι η ίδια με την παράσταση που παίχτηκε το προηγούμενο βράδυ.Θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε την παράσταση και ως αναπαράσταση του έργου. Όπως ισχυρίζεται ο Πήτερ Μπρούκ ένας ηθοποιός όταν ενσαρκώνει έναν ρόλο θα πρέπει να τον αναπαριστάνει να είναι η πρώτη παράσταση που ανεβάζει και ταυτόχρονα η τελευταία. Άλλωστε το ρήμα παίζω ένα ρόλο είναι τελείως διαφορετικό από το είμαι στην σκηνή. Αυτό που με τράβηξε από την αρχή και με έκανε να ερωτευτώ το θέατρο και την υποκριτική είναι η βαθειά αλήθεια που κρύβεται πίσω του. Μέσα από το θέατρο ο κάθε ηθοποιός χρησιμοποιώντας την μέθοδο της συγκινησιακής μνήμης του Στανισλάβσκι μπορεί να προσεγγίσει καλύτερα τον ρόλο, αλλά και να ανακαλύψει αλήθειες που ο ίδιος μπορεί να μην γνώριζε ακόμα.Μια άλλη μέθοδος εξίσου ενδιαφέρουσα είναι η μέθοδος του Μπρέχτ, ο οποίος ήταν κατά της ταύτισης και του συναισθήματος, καθώς τασσόταν υπέρ της αποστασιοποίησης, που σημαίνει ότι ο ηθοποιός θα πρέπει να
«αποστασιοποιούταν από τον ρόλο και να μπορούσε να παρατηρεί την αναπαράσταση του και ως ηθοποιός αλλά και ως θεατής με ένα τρίτο μάτι. Το πάν στο θέατρο είναι η παρατήρηση.Ας μην ξεχνάμε ότι η λέξη θέατρο προέρχεται από το ρήμα θεώμαι θεώ, που σημαίνει παρατηρώ. Εκείνο που με ώθησε να ασχοληθώ με το θέατρο ήταν η διαδικασία η οποία ο ηθοποιός ενσαρκώνει τον κάθε ρόλο, αφού πρώτα τον ψυχογραφήσει εντελώς.

Από τι πρέπει να διακατέχεται ένας ηθοποιός;

Ένας ηθοποιός θα πρέπει να διακατέχεται από ταπεινοφροσύνη και σεμνότητα, χωρίς όμως να αναιρείται η αυτοπεποίθηση του. Για τον λόγο ότι ασχολούμαι επαγγελματικά και με την εκπαίδευση, διδάσκοντας θεατρική αγωγή στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, τα παιδιά είναι οι πιο αληθινοί ηθοποιοί αλλά και οι πιο αυστηροί κριτές.

Σε περίπτωση που κάποιος εκπαιδευτικός πει κάποιο ψέμα σε κάποιο παιδί, αυτομάτως χάνει και την εμπιστοσύνη που τρέφει ο μαθητής του για εκείνον. Ένας εκπαιδευτικός δεν θα πρέπει να ξεχνάει ποτέ ότι ο κάθε μαθητής κρύβει βαθειά μέσα του ένα παιδί. Ένα παιδί το οποίο έχει και αυτό δικαιώματα.

Μερικές φορές ακόμα και οι ενήλικοι άνθρωποι λησμονούν το παιδί που κρύβουν βαθιά μέσα τους, ξεχνώντας ότι ήταν και εκείνοι κάποτε παιδιά. Πιστεύω ότι το μάθημα της θεατρικής αγωγής μαθαίνει τα παιδιά να εκφράζονται, να επικοινωνούν και να «ξεκλειδώνονται». Είναι μια «αποθεραπεία» από την ρουτίνα των μαθημάτων της καθημερινότητάς και μια «απόδραση» από την καθημερινή δασκαλοκεντρική διδασκαλία. Ένας σωστός εμψυχωτής ή δάσκαλος σε περίπτωση που κάνει τα παιδιά ελεύθερα σκεπτόμενα όντα, ταυτόχρονα τα μετατρέπει σε ενεργούς οπαδούς της ζωής.

Ποια είναι η διαφορά του θεάτρου από τον κινηματογράφο; Τι προτιμάτε να παρακολουθείτε από τα δύο;

Το θέατρο και ο κινηματογράφος είναι δύο εντελώς αντίθετες περιπτώσεις. Στον κινηματογράφο, ο σκηνοθέτης έχει την ευκαιρία να γυρίσει μια σκηνή όσες φορές θέλει. Γι’ αυτό και ο κιν/φος είναι περισσότερο «στυλιζαρισμένος» ενώ στο θέατρο ο θεατής βλέπει τον ηθοποιό στην παράσταση και εκλαμβάνει τα συναισθήματά του, νιώθει την αύρα του, υπάρχει μια άμεση και ταυτόχρονα έμμεση επικοινωνία μεταξύ ηθοποιού και θεατή.Επίσης στο θέατρο δημιουργείται ατμόσφαιρα και από την μουσική και από τα σκηνικά αντικείμενα και από τον φωτισμό, ενώ στον κιν/φο ο θεατής βλέπει μόνο αυτό που ο σκηνοθέτης θέλει να δει. Προτιμώ το θέατρο γιατί είναι πιο αυθόρμητο και πιο ρεαλιστικό από τον κινηματογράφο, χωρίς να θεωρείται ο κινηματογράφος λιγότερο ενδιαφέρων.

Τι σημαίνει η λέξη επιτυχία για εσάς;

Όταν λέμε ότι κάποιος άνθρωπος είναι πετυχημένος ή ξεχωριστός δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι έχει καταφέρει πολλά ή ότι έχει βγάλει πολλά χρήματα.Η λέξη επιτυχία κρίνεται από το αποτέλεσμα και την απήχησή του απέναντι στο ευρύ κοινό. Ένας εκπαιδευτικός για παράδειγμα θεωρείται πετυχημένος όταν οι μαθητές του τον αγαπούν και το βασικότερο όταν δεν τον ξεχνούν όσα χρόνια και αν περάσουν. Ένας επιτυχημένος ηθοποιός κατά την γνώμη μου δεν είναι απαραίτητα μόνο ένας ταλαντούχος η ένας πασίγνωστος ηθοποιός. Το βασικό μέλημα για την επιτυχία είναι η αναγνώριση από τον κοινωνικό περίγυρο. Γι’ αυτό πάνω απ’ όλα βασικό ρόλο παίζει και η συμπεριφορά του ηθοποιού όπως και το ταλέντο. Μπορεί να υπάρξει ένα ταλαντούχους ηθοποιός ή σκηνοθέτης ο οποίος να μην θεωρείται ιδιαίτερα δημοφιλής λόγω άσχημης συμπεριφοράς.

Καλλιτέχνης γεννιέσαι ή γίνεσαι;

Ο κάθε άνθρωπος κρύβει έναν καλλιτέχνη μέσα του. Ο καλλιτέχνης είναι ένας μικρός δημιουργός ο οποίος μετά από μια οποιαδήποτε στιγμή μπορεί αυτόματα να του έρθει η έμπνευση να γράψει, να ζωγραφίσει, να συνθέσει, και γενικότερα να δημιουργήσει.Ο καθένας μπορεί να γίνει καλλιτέχνης. Ως επί το πλείστον καλλιτέχνης είναι αυτός ο οποίος έχει μια άποψη ή μια ιδέα και την μεταφέρει με ένα δικό του διαφορετικό τρόπο στους άλλους, είτε με την βοήθεια ενός μουσικού οργάνου είτε με την βοήθεια ενός καμβά, είτε με την βοήθεια ενός γλύπτου.Τα πάντα στον κόσμο τον οποίο μας περιβάλλει μπορεί να αποκαλεστεί τέχνη. Ακόμα και τα μαθηματικά. Ας μην ξεχνάμε ότι η αρχαία ελληνική φιλοσοφία, όπως και η Ποιητική του Αριστοτέλη βασίστηκε στην αρχαία ελληνική τραγωδία και την ελληνική μυθολογία την οποία πολύ θεωρούν βατή μην γνωρίζοντας την πραγματική της αξία.

Βιογραφικό.

Ο Φοίβος Μαρκαντώνης γεννήθηκε στο Μεσολόγγι τον Ιούνιο του 1990. Από τα χρόνια της εφηβείας του ήταν ένα ανήσυχο και δημιουργικό πνεύμα καθώς του άρεσε να περνάει τις ώρες του γράφοντας στίχους και θεατρικά μονόπρακτα.Αποφοίτησε από το τμήμα θεατρικών σπουδών του πανεπιστημίου Πατρών το 2012. Όπως ισχυρίζεται ο ίδιος οι τρείς μεγάλες αγάπες του είναι η συγγραφή, η υποκριτική, και η μουσική. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια σκηνοθεσίας, υποκριτικής, αλλά και δραματοθεραπείας. Μετέπειτα ξεκίνησε την σχολή του θεατρικού παιχνιδιού στο θέατρο Ημέρας, όπου και συνεχίζει τις σπουδές του.

Ο ίδιος μάλιστα πιστεύει ότι τα παιδιά είναι οι αυστηρότεροι κριτές σε όλα τα επίπεδα. Από τον εκδοτικό οίκο Όστρια έχει εκδώσει τρία βιβλία: την ποιητική συλλογή Κάθε στίχος μια κρυψώνα το βιβλίο Μονόλογος του Απόλλωνα προς την Δάφνη και άλλα 14 θεατρικά μονόπρακτα το βιβλίο Τι χρώμα να έχει η ελπίδα και το μυθιστόρημα Αναμνήσεις από στάχτη. Είναι επίσης απόφοιτος του μεταπτυχιακού προγράμματος Ετερότητα και παιδαγωγική θεάτρου του Π.Τ.Δ.Ε. του Δημοκρίτειου πανεπιστημίου Θράκης.

Εργάζεται ως θεατρολόγος στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.