Γράφει ο Νίκος Μουρατίδης
Επειδή έχω βαλθεί να κάνω άρθρα για όσα περισσότερα Ελληνικά νησιά μπορώ, θυμήθηκα τότε που είχα πάει στην Λέρο να παίξω ως dj και με είχε εντυπωσιάσει τόσο το νησί όσο και το μεγάλο και εντελώς προστατευμένο λιμάνι του.
Εκεί στην άκρη αυτού του υπέροχου λιμανιού, υπάρχει ένας ολόκληρος οικισμός – μνημείο του Ιταλικού ρασιοναλισμού. Η περιοχή τότε – επί Ιταλών – λεγόταν Porto Lagos, τώρα λέγεται Λακκί.
Το Portolago λοιπόν, είναι μια σειρά από εξαιρετικά κτίρια που κληρονομήσαμε και καταστρέφουμε. Το πόσο αδιαφορούμε για έναν αρχιτεκτονικό θησαυρό, το πόσο τον έχουμε παρατήσει στην φθορά του χρόνου, το πόσο η πολιτεία, το υπουργείο Πολιτισμού αλλά και η τοπική κοινωνία της Λέρου φταίνε, θα το αποφασίσουμε αφού πρώτα διαβάσουμε και δούμε τις φωτογραφίες της ντροπής.
Το Λακκί (Portolago), με πληθυσμό 1.990 κατοίκων, είναι μια κοινότητα στο ελληνικό νησί της Λέρου, στα Δωδεκάνησα, στον όρμο Λακκίου. Η περιοχή χτίστηκε ως η κύρια βάση του Ιταλικού Βασιλικού Ναυτικού στα Δωδεκάνησα ξεκινώντας το 1923. Η πόλη του Portolago ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1930 υπό ιταλική κυριαρχία, ως νέα πρότυπη πόλη όπου οι περισσότεροι κάτοικοι ήταν από τον ιταλικό στρατό. Ύστερα, όταν η Λέρος (και τα Δωδεκάνησα) επέστρεψαν στην Ελληνική επικράτεια – το 1947 – μετονομάστηκε σε Λακκί.
Όπως και τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα, η Λέρος είχε κυβερνηθεί από την Ιταλία το 1912-1943. Οι ιταλικές αρχές, ίδρυσαν την πόλη του Πόρτο Λάγο στη δεκαετία του 1930 ως νέα πρότυπη πόλη. Το όνομα προέρχεται από τον Μάριο Λάγο, κυβερνήτη της ιταλικής αποικίας από το 1922 έως το 1936. Είναι ένα από τα καλύτερα παραδείγματα της ιταλικής ορθολογιστικής και φασιστικής αρχιτεκτονικής, με κτίρια από τους Armando Bernabiti και Rodolfo Petracco. Λέγεται ότι ο Μουσολίνι είχε έπαυλη για τον εαυτό του κοντά στην πόλη.
Το Portolago χτίστηκε ως η κύρια βάση του ιταλικού βασιλικού ναυτικού στα Δωδεκάνησα αρχίζοντας το 1923, καθώς το λιμάνι της Ρόδου ήταν πολύ μικρό. Ο κόλπος στο λιμάνι της Λέρου είναι βαθύς, με μήκος 3.5 χλμ. και πλάτος άνω του 1 χλμ., καθιστώντας το κατάλληλη θέση για ναυτική βάση, στην πραγματικότητα μια από τις καλύτερες στην ανατολική Μεσόγειο. Υπό ιταλική κυριαρχία, ο κόλπος ήταν οχυρωμένος και υπήρχε διπλός…
Η συνέχεια και φωτογραφίες για να δείτε πως καταρρέει ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα, εδώ:
