Συνεντεύξεις 3 συντελεστών για την παράσταση “Νίκος Μπελογιάννης: Στο Μπόι των Ονείρων”

ΘΕΑΤΡΟ 2510 Θεμιστοκλέους 52, Εξαρχεια «ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: ΣΤΟ ΜΠΟΪ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ» του Ανδρέα Ζαφείρη

Συνέντευξη με τον Σκηνοθέτη-Συγγραφέα Ανδρέα Ζαφείρη

Για ποιον λόγο επιλέξατε να γράψετε και να ανεβάσετε ένα έργο για τον Νίκο Μπελογιάννη; Ο Νίκος Μπελογιάννης είναι μια πρόκληση. Ένα κατεξοχήν Τραγικό πρόσωπο (με όλη την αριστοτέλεια νοηματοδότηση) που, γι’αυτό ακριβώς το λόγο, διασχίζει το χρόνο και φτάνει στο σήμερα, ενώνοντάς το με το χθες και το αύριο. Και ταυτόχρονα ένας Ήρωας, επίσης με την προμηθεϊκή διάσταση του όρου: το πρόσωπο που εκπληρώνει την υπέρτατη θυσία του ατομικού στο όνομα του συλλογικού. Ένας τραγικός ήρωας λοιπόν. Είναι άραγε αυτό μια προσωπική θεώρηση; Μάλλον όχι! Στον Μπελογιάννη αναγνώρισαν αυτά τα χαρακτηριστικά καλλιτέχνες όπως ο Πικάσο ή ο Τσάρλι Τσάπλιν αλλά και πολιτικά πρόσωπα του αντίθετου ιδεολογικού στρατοπέδου, όπως ο Σαρλ Ντε Γκωλ. Είναι αυτός που παλεύει για ένα αύριο στο Μπόι των Ανθρώπων, όπως ο ίδιος έλεγε. Ένας Ήρωας-Ποιητής, όπως είναι κάθε πραγματικός ήρωας. Όπως τον σκιτσάρει ένας άλλος ποιητής στους στίχους του: «Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος, θα πρέπει να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό. Να μπορείς να σταθείς μπροστά στα έξι ντουφέκια, σα να στεκόσουνα μπροστά σ’ ολάκερο το μέλλον».

Στην εποχή μας πόσο εύκολο είναι οι άνθρωποι να ταυτιστούν και να εμπνευστούν από ένα Ηρώα του παρελθόντος; Οι άνθρωποι πάντα θα ταυτίζονται και θα εμπνέονται από τους Ήρωες του παρελθόντος, όσοι τουλάχιστον πασχίζουν να ξεπεράσουν τα στενά όρια που η εποχή τους και οι συνθήκες γύρω τους χτίζουν σαν τείχη. Κάθε εποχή εξ’αλλου, ακόμη και η πιο «πεζή» ή «αντιηρωική», όπως εμφανίζεται να είναι η δική μας, έχει τους δικούς της ήρωες. Χωρίς followers, αθέατους, αοράτους πιθανά, να δίνουν εκείνες τις μικρές-μεγάλες μάχες που τους αναλογούν. Μια κοινωνία χωρίς ήρωες είναι ήδη νεκρή γιατί είναι στάσιμη. Και η φύση μισεί την ακινησία. Την ταυτίζει με το θάνατο.

Ποια τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ηθοποιού που πράγματι ποιεῖ ὄρθόν ἦθος; Ποια συμβουλή θα δίνατε στους νέους που θα ήθελαν να ασχοληθούν με την υποκριτική; Συμβουλή ή συμβουλές δεν έχω να δώσω. Δεν έχω την κατάλληλη εμπειρία και γνώση. Αναγκαστικά θα αντιγράψω την συμβουλή, που πάντα αγαπούσα, ενός γίγαντα του ελληνικού θεάτρου, του Μάνου Κατράκη: «… εσύ, ο υπηρέτης τούτης της μαγικής τέχνης πρέπει να έχεις γνήσια φωνή, τέλεια εξαφάνιση του εγώ, ικανότητα να γλιστράς μέσα στο ποιητικό είδωλο, όπου, απλός παρατηρητής και ελεγκτής, γίνεσαι ξαφνικά μύστης, μάγος, αποκαλυπτής». Και στις τελευταίες του λέξεις κρύβεται όλη η αλήθεια. Γιατί το θέατρο, για να ποιεί ήθος ορθών, πρέπει να είναι πράξη μαγείας, υπέρβασης δηλαδή του καθημερινού. Υπέρβασης του παλιού, του συμβατικού. Άρα ένας ηθοποιός, σαν προσωπικότητα, πρέπει να είναι , και αυτός, ένας εν δυνάμει ήρωας. Που θα μπορεί να αρνηθεί το εγώ του και να το θέσει στην υπηρεσία του Εμείς.

Συνέντευξη με τον ηθοποιό Σωτήρη Τασούλα

Η παράσταση που συμμετέχετε, ενώ αναπαριστά το 1952, φαντάζει σύγχρονη και επίκαιρη. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτ ό;Γιατί οι αναγωγές στο σήμερα είναι πάμπολλες. Η ποινικοποίηση των πολιτικών πεποιθήσεων, η λήθη των αγώνων, το ξαναγράψιμο της ιστορίας, η εξίσωση των καταπιεστών με τους καταπιεσμένους, η τιμωρία εξιλαστήριων θυμάτων για να εξυπηρετηθούν απώτεροι σκοποί, είναι όλα διαχρονικές θεματικές που επαναλαμβάνονται στην παγκόσμια ιστορία. Επιπλέον, θεωρώ ότι οι ανάγκες και οι επιθυμίες των ανθρώπων είναι ίδιες: ο αγώνας για μια καλύτερη ζωή, η αίσθηση της δικαιοσύνης, η αλληλεγγύη, η αγάπη, ο έρωτας. Ένα ακόμα στοιχείο που προσδίδει στην παράσταση την ματιά του σύγχρονου είναι η σκηνοθεσία. Έχοντας την αίσθηση του επείγοντος, συνδυάζει το ρεαλιστικό με το ποιητικό και δίνει στον θεατή την δυνατότητα να ταυτιστεί με τους ήρωες, παραβλέποντας τα ρούχα που θυμίζουν άλλη εποχή. Εδώ φαίνεται και ο ρόλος του θεάτρου. Δεν είναι ένα στείρο μάθημα ιστορίας αλλά φωτίζει όλες τις πλευρές των ανθρώπων που σε κρίσιμες στιγμές, διάλεξαν με ποιους θα πάνε και ποιους θα αφήσουν και ακριβώς γι’ αυτό έγιναν σύμβολα πανανθρώπινα και συμπαντικά.

Ποιον ηθοποιό θαυμάζετε; Τον ηθοποιό που μελετάει, τσαλακώνεται, φωτίζει όλες τις πλευρές του χαρακτήρα που υποδύεται, αγωνίζεται κάτω από όλους τους καιρούς, να κατακτήσει έναν ρόλο μέσα από τις τόσες ακροάσεις ή από τις ευκαιρίες που (δεν) του δίνονται, μα πάνω απ’ όλα τον ηθοποιό που προσπαθεί μέσα από την τέχνη του να πάει την ανθρωπότητα ένα βήμα μπροστά.

Συνέντευξη με την ηθοποιό Σταυριάνα Καδή

Από πότε αρχίσατε να ασχολείστε με την τέχνη; Έχω πολλές εικόνες από την παιδική μου ηλικία που μάλλον έδειχναν ότι η υποκριτική ήταν μονόδρομος για μένα. Από μικρή μου άρεσε να δημιουργώ κόσμους με την φαντασία μου. Κλεινόμουν πολλές ώρες στο παιδικό μου δωμάτιο και μιλούσα μόνη μου. Έστηνα σκηνές και έπαιζα όλους τους ρόλους. Ήμουν αρκετά εσωστρεφής. Θυμάμαι χαρακτηριστικά μια μέρα στο νηπιαγωγείο: Ήμουν σχεδόν 5 ετών και όλα τα παιδάκια έκαναν πολλή φασαρία στην τάξη. Εγώ δεν μιλούσα, ταξίδευα με τη φαντασία μου. Τότε η δασκάλα είπε «Τώρα όλοι θα κάνουμε ησυχία και η Σταυριάνα θα σηκωθεί και θα μας πει ένα παραμύθι».

Ενώ ντρεπόμουν, ένιωθα ότι ήθελα να σηκωθώ και να τους πω μια ιστορία. Δεν ήξερα τι θα έλεγα. Άρχισα να μιλάω χωρίς να ξέρω τίποτα… Η ιστορία που τους είπα είχε τελικά να κάνει με ήρωες με υπερδυνάμεις που πετούσαν πάνω από τις στέγες των σπιτιών. Νομίζω πως το μικρόβιο ήταν εκεί από πολύ νωρίς!!! Βέβαια αυτό δεν σημαίνει τίποτα από μόνο του. Όλα τα παιδάκια κουβαλάνε τόνους φαντασίας. Σημασία έχουν τα ερεθίσματα που θα βρεθούν στο δρόμο του καθενός, οι ευκαιρίες που θα του παρουσιαστούν και οι επιλογές που θα κάνει ή δεν θα κάνει. Σε ηλικία 15 ετών, όταν μετά από μια σχολική θεατρική παράσταση ήμουν πλέον σίγουρη ότι αυτό θέλω να κάνω στη ζωή μου, δεν σταμάτησα να παρατηρώ, να σκέφτομαι και να δουλεύω για να καταφέρω τον στόχο μου.

Τι σημαίνει η λέξη επιτυχία για εσάς; Η μόνη προσδοκία μου είναι να καταφέρνω να παίρνω το κοινό μαζί μου σε κάθε ταξίδι. Επιτυχία είναι όταν μετά από μια παράσταση έρχεται ένας θεατής και μου εκμυστηρεύεται πώς βίωσε την εμπειρία. Επιτυχία είναι οι στιγμές που είδα δάκρυα στα μάτια των θεατών μετά το τέλος της παράστασης. Σκοπός του θεάτρου είναι το κοινό να ταράζεται. Όταν βλέπω πως οι θεατές δεν είναι αδρανείς, αλλά η παράσταση τους ξυπνάει και τους κάνει να ταξιδεύουν, τότε γεννιέται μέσα μου η αίσθηση της ευτυχίας και άρα της επιτυχίας. Είναι για εμένα η μεγαλύτερη χαρά και ικανοποίηση. Έτσι λοιπόν θα περιέγραφα την επιτυχία.