Σχεδόν καθόλου. Eλάχιστες οι περιπτώσεις που ίσως μετριούνται στα δάκτυλα του ενός χεριού.
Στην Ελλάδα είναι εμβληματικές οι παρουσίες του Δημήτρη Πικιώνη και περισσότερο του Νίκου Χατζηκυριάκου – Γκίκα που υπήρξε ιδρυτικό μέλος του ελληνικού τμήματος της “AICA” (Association Internationale des Critiques d’Art, της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών.
Πριν χρόνια είχα γνωρίσει στις χώρες της Σκανδιναβίας και στην Αμερική ζωγράφους που ήταν κριτικοί και μελετητές. Σίγουρα υπάρχουν και άλλοι.
Δεν είναι σύνηθες φαινόμενο να είναι κάποιος ιστορικός τέχνης και ζωγράφος. Ή το ένα είναι ή το άλλο.
Ένας ιστορικός τέχνης είναι συχνά συγγραφέας, δημοσιογράφος, ποιητής, λογοτέχνης.
Ένας ζωγράφος μπορεί να έχει ως κύριο επάγγελμα αυτό του γιατρού, του αρχιτέκτονα, του δικηγόρου και άλλα.
Προσωπικά πιστεύω πως επειδή ζωγραφίζω μπαίνω πιο ευκολότερα στην ψυχολογία και στο πνεύμα των δημιουργών με τους οποίους ασχολούμαι.
Από την άλλη πλευρά μέσα από αυτή την περιήγηση εντρύφησα περισσότερο και ήρθα πιο κοντά με τον κόσμο των χρωμάτων και των σχημάτων, με τις τάσεις, τις τεχνοτροπίες, τα ρεύματα και τις σχολές που επικρατούν στην εικαστική δημιουργία. Άρα θεωρώ πως είναι χρήσιμο και απαραίτητο το ταξίδι αυτό.
Επιβιώνει η τέχνη σήμερα, στην παραπαίουσα κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα; Ποιά λέξη σας εκφράζει ως καλλιτέχνη;
Η τέχνη επιβιώνει. Γίνονται πολύ σημαντικά δρώμενα τέχνης και πολιτισμού καθημερινά.
Όμως οι καλλιτέχνες δεν μπορούν να βιοπορίζονται από την τέχνη αλλά από κάποιο άλλο επάγγελμα το οποίο ασκούν. Και σε άλλες εποχές συνέβαινε αυτό.
Η μητέρα της συζύγου μου Θάλεια Μαγδαληνού που είχε διαπρέψει στην αποτύπωση του γυμνού στοιχείου και είχε περγαμηνές από σημαντικούς ιστορικούς τέχνης παράλληλα ήταν επιτυχημένη επιχειρηματίας ενδυμάτων με αλυσίδα καταστημάτων στην Αθήνα.
Με εκφράζει όχι μόνο μια λέξη αλλά μια φράση : “Το δόσιμο της ψυχής στη δημιουργία έχει προσδοκία οντότητας και προοπτική ανταπόκρισης μέσα από μια ενθουσιώδη διαδρομή με επιτεύγματα και εκπλήξεις’’.
Αρκεί “το ταλέντο” ως εφόδιο για την επιτυχία ενός ζωγράφου;
Δεν αρκεί μόνο το στοιχείο του ταλέντου. Χρειάζονται απαραίτητα οι δημόσιες σχέσεις και το marketing που είναι τα επαγγέλματα της εποχής, που βοηθούν και αναδεικνύουν μέσα από τις κατάλληλες παρουσιάσεις το έργο του καλλιτέχνη να γίνει γνωστό ευρύτερα, που οριοθετούν αρκετές φορές την εμπορική αξία των έργων τέχνης.
Βέβαια μην αμφιβάλετε πως υπάρχουν ταλαντούχοι δημιουργοί που χάθηκαν στο πέρασμα του χρόνου μέσα σε άσκοπες διευθετήσεις και κοινότυπες διαπραγματεύσεις που δεν τους ωφέλησαν καθόλου και δεν προέκτειναν πουθενά το μεγαλείο της τέχνης τους.
Τί σημαίνει για εσάς η λέξη επιτυχία;
Είναι το οξυγόνο και το ελιξίριο της ζωής του καλλιτέχνη που πρέπει όμως να ξέρει να την διαχειριστεί σωστά.
Να μην “ψωνιστεί” ότι κάνει κάτι υπεράνθρωπο, κάτι τεράστιο.
Δεν είναι κάτι που έρχεται εύκολα και δεν είναι εύκολο το οικοδόμημά του να υπάρχει για πολλά χρόνια.
Συνδέονται ο πολιτισμός και ο τουρισμός;
Διαχρονικά και διαλεκτικά συνδέονται με κυτταρικές ακατάβλητες διαστάσεις.
Κάθε πολιτιστική παραγωγή είναι εκτεθειμένη στην τουριστική ματιά και περιπλάνηση του επισκέπτη που πηγαίνει σε μία χώρα. Μέσω του τουρισμού γίνονται αγορές και ξεκινά ένας διάλογος με αντιστάθμισμα του κοινού με το δημιουργό.
Υπάρχει σήμερα αγοραστικό – επενδυτικό ενδιαφέρον στο χώρο της τέχνης;
Αγοραστικό ενδιαφέρον υπάρχει, όχι βέβαια όσο υπήρχε παλαιότερα. Επενδυτικό όχι τόσο μεγάλο. Παλαιότερα οι συλλέκτες και οι έμποροι τέχνης επένδυαν στις αγορές της τέχνης και είχαν δημιουργήσει το δικό της χρηματιστήριο. Αγόραζαν επίσης έργα όχι αναγνωρισμένων καλλιτεχνών στους οποίους διέκριναν πως οι δημιουργίες τους θα έχουν εξέλιξη και η αγοραστική τους αξία θα έχει άνοδο εφάμιλλη με την καλλιτεχνική παρουσία τους .
Μπορεί κάποιος ζωγράφος να επιβιώσει από τις πωλήσεις των έργων του;
Σήμερα είναι αρκετά δύσκολο. Ωστόσο υπάρχουν κατηγορίες δημιουργών που άλλοτε ουσιαστικά και άλλοτε εν μέρει κερδίζουν χρήματα από την εργασία τους.
Για παράδειγμα η σύζυγος μου Μαριλένα Φωκά που είναι πολιτισμολόγος αλλά και βραβευμένη αγιογράφος συχνά φιλοτεχνεί ναούς και λατρευτικούς χώρους. Επίσης ασχολείται με εικόνες-πρόσωπα αγίων μορφών κατά παραγγελία.
Δημιουργοί που ασχολούνται με το πορτραίτο, έχουν κατά κάποιο τρόπο μόνιμη δουλειά. Οι γλύπτες δουλεύουν κατά περιόδους.
Οι gallery προωθούν αξιόλογους ή εμπορικούς ζωγράφους;
Προωθούν εμπορικούς ζωγράφους που μέχρι ένα βαθμό είναι αξιόλογοι και ποιοτικοί εικαστικά. Υπάρχουν καλλιτέχνες με ιδιαίτερο και αξιοσημείωτο έργο που προβάλλονται μέσα από διοργανώσεις ομάδων και πολιτιστικών φορέων. Και εκεί βρίσκουμε συλλήψεις, αποδόσεις και απεικονίσεις που ξεχωρίζουν.
Υπάρχει “ξέπλυμα” χρήματος στην αγορά της τέχνης;
Δεν νομίζω να υπάρχει “ξέπλυμα” χρήματος με δεδομένο και σίγουρο το γεγονός της κατακόρυφης μείωσης των τιμών.
Η εμπορική αξία ενός έργου είθισται να αυξάνεται μετά θάνατον του καλλιτέχνη. Μύθος ή πραγματικότητά; Με ποιό σκεπτικό θα συμβουλεύατε έναν αγοραστή να αποκτήσει ένα πίνακα;
Δεν νομίζω ότι αυξάνεται η εμπορική αξία του καλλιτέχνη μετά το θάνατο του. Αυτό λειτούργησε κάποιες εποχές στο παρελθόν και βέβαια είχε να κάνει με αριστουργήματα τέχνης.
Θα συμβούλευα κάποιον να αγοράσει κάποιο έργο απλά και μόνο γιατί του αρέσει η παραστατικότητα που ενέχει, γιατί ο πίνακας θα έχει θεραπευτική διάσταση για αυτόν όταν τον βλέπει καθημερινά στο σπίτι του.
Στην ευρύτερη αγορά κυκλοφορούν πολλά πλαστά έργα αναγνωρίσιμων ζωγράφων. Πως μπορεί ο αγοραστής να είναι σίγουρος για την αυθεντικότητα του έργου;
Ο αγοραστής θα πρέπει να απευθύνεται και να συμβουλεύεται τους εκτιμητές των έργων τέχνης. Είναι αλήθεια πως υπάρχουν έργα όχι αυθεντικά τόσο καλοφτιαγμένα που μπορεί να πέσει έξω και ο πλέον ενημερωμένος εκτιμητής. Όπως και κακοτεχνίες που φαίνεται πολύ γρήγορα ότι είναι πλαστά.
Δίνεται σήμερα η δυνατότητα σε νέους ζωγράφους να προβληθούν και να αναδείξουν το ταλέντο τους και τη δουλειά τους;
Δίνεται κυρίως μέσα από την προσβασιμότητα στα ηλεκτρονικά μέσα μαζικής επικοινωνίας, δικτύωσης και ενημέρωσης. Γίνεται σημαντική δουλειά στον κυβερνοχώρο του Ιντερνετ που λειτουργεί πιο άμεσα και επικοινωνιακά από την κάθε διαφήμιση που παρακολουθούμε σε έντυπα.
Είστε ικανοποιημένος από την ευρύτερη κρατική προβολή των καλλιτεχνών μέσω των διαφόρων πολιτιστικών δράσεων;
Θα μπορούσαν να γίνονται περισσότερα πράγματα.
Έχω συμβάλει κατά καιρούς και συνεχίζω να συμβάλω σε πολιτιστικές δράσεις εδώ και αρκετά χρόνια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Μιλώ για διοργανώσεις που γίνονται σε συνεργασία με Υπουργεία, Δήμους, πρεσβείες, περιφέρειες σε συνεργασία με φορείς πολιτισμού, ιδρύματα και κοινωνικές συνεταιριστικές εταιρίες.
Δεν είναι ακριβώς θέμα ικανοποίησης, αλλά πιστεύω πως χρειάζεται μια διεύρυνση ώστε η τέχνη να εμπεδώσει την εκδοχή της πυκνότερα και να είναι απόλυτα εξαγώγιμο και οικουμενικό προϊόν.
του Κώστα Ευαγγελάτου
στο Αργοστόλι
Ως τις 10 Αυγούστου 2019 θα διαρκέσει η έκθεση του Κώστα Ευαγγελάτου,
με τίτλο: “Εγκόλπια Απεικονίσματα – Πρόσωπα και Μνήμες”
που είναι αφιερωμένη στη μνήμη του πατέρα του Χαρίλαου Κ. Ευαγγελάτου στη Σύγχρονη Πινακοθήκη Villa “Ροδόπη” I.Μεσολωρά 7 & Βύρωνος στο Αργοστόλι.
Πρόκειται για μια συλλογή προσωπογραφιών που φιλοτέχνησε ο καλλιτέχνης με μοντέλα εκ του φυσικού, αλλά και μορφές που αναδύονται από τη μνήμη του σε εννοιακά τοπία.
Ορισμένα από τα έργα εκτέθηκαν στις μεγάλες ατομικές εκθέσεις του το 2018 στο Μουσείον της Πόλεως των Αθηνών και το 2019 στη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά.
Κύριο χαρακτηριστικό των έργων είναι η άμεση ποιητική εκφραστική τους διάσταση.
Σε αυτή την περιδιάβαση των ευφάνταστων καταθέσεων εντάσσονται ενότητες με καθαρά υπερρεαλιστικά στοιχεία και σχηματοποιημένες μορφές της μνήμης που αναφέρονται σε φαντασιακούς τόπους.
Με μικτές τεχνικές δημιουργείται αναμφίβολα μια ονειρική ατμόσφαιρα, ενώ βαθμιαία και σταδιακά υιοθετείται η αφαιρετική γραφή με έμφαση ωστόσο στον αστείρευτο δυναμισμό των συνθέσεων και στην λαμπερή χροιά του χρώματος.
Στις σημαντικές συνθέσεις η ταυτότητα των δομήσεων επικρατεί απέναντι στη ζωγραφική δομή της ανάδειξης που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με μια ουσιαστική υπόσταση, που υπαγορεύει και μεταφέρει αισθητικές λύσεις στη διαδρομή της.
Πρόκειται για προσεγγίσεις που η έμπνευση τους παρουσιάζει χαρακτηριστικά στοιχεία που εικονίζονται με πρωτοποριακό ρυθμό ενώ αποκρυπτογραφούν παρακαταθήκες εξερεύνησης, αρμονικής μαγείας και αισθαντικής σημασίας.
Με καθαρότητα θέσεων παραπέμπουν σε μνημονικές χαράξεις που με εύληπτη αμεσότητα οδηγούν σε οδούς προέκτασης και σε κυτταρικές ιδεοληψίες που ευπρόσδεκτα στηρίζουν την προοπτική της ολοκλήρωσης.
Στις σειρές των δημιουργημάτων εμπεριέχονται συμβολισμοί που σχηματίζονται με λιτές και αδρές γραμμές.
Τα οικεία αλλά και τα άγνωστα μοτίβα παίζουν εναλλακτικούς ρόλους και αναδύονται σε πρωταγωνιστές της εμπεριστατωμένης τεχνοτροπίας του καθώς αποκτούν διαστάσεις.
Εκπέμπουν εσωτερικό φως και ενέχουν μια διορατική και εμβληματική συνέχεια.
Σκιαγραφούν μια συμπερασματική αποτίμηση που αποτελείται από προσωπικές αναγωγές, καίριες και ουσιαστικές στιγμές με χρονολογική σειρά που λειτουργεί σαν βιωματικός σπινθήρας με ποικίλες αναφορές που καταδύονταν και καταγράφονται από χρόνια στο ευρύτερο.
Ο καλλιτέχνης δίνει την ευκαιρία στο φιλότεχνο θεατή να ενστερνιστεί την αμεσότητα που επιβάλλει τα ίχνη της ύπαρξής και της παρουσίας μιας διερευνητικής διαμεσολάβησης.
Ο ιδιότυπος λόγος του ιδιαίτερα ευκρινής για την τονωτική μεγέθυνση των χαρακτηριστικών προσδίδει υπόσταση στην σχεδιαστική φύση των επιτευγμάτων του που σίγουρα έχουν βιογραφικό χαρακτήρα.
Περιγράφει θέσεις και θεάσεις που λειτουργούν με κίνηση προς μια διαδικασία κριτικής επισκόπησης. Τίποτα δεν είναι τυποποιημένο η προβλέψιμο στην αυθόρμητη και καθόλου επιτηδευμένη τεχνοτροπία που ακολουθεί.
Στους πίνακες ο έντονος συναισθηματικός προβληματισμός προκαλεί ερωτήσεις για τον ίδιο. Αμετάκλητα αποπνέει συγκρίσεις για τις πτυχές του υλικού.
Μέσα από ένα ελεγειακό χαρακτήρα πρωτοτυπίας παρουσιάζεται ένας μοναδικός, ιστορικά πολυδιάστατος αισθητικός διάλογος μεταξύ του καταξιωμένου καινοτόμου καλλιτέχνη γιού και του καλλιεργημένου πατέρα.
Συνυπάρχουν σε μια γόνιμη συνομιλία ανάμεσα στο διαχρονικό μύθο της έμπνευσης και στη σύγχρονη ιστορία της τέχνης καθώς ο μεν δημιουργός εκπροσωπεί την καλλιτεχνική έκφραση που αντανακλά με ώριμο τρόπο στην ελληνική ιδιαιτερότητα και από την άλλη πλευρά ο συνομιλητής βιώνει τα κοινά θέματα, τα σύμβολα την διαπάλη των συναισθημάτων, των υλικών και της φόρμας που αποδίδονται σε έργα με υψηλό περιεχόμενο που συμβαδίζουν με την έρευνα για την ποιότητα της μορφής.
Ο Κώστας Ευαγγελάτος υπερασπίζεται το πνεύμα των εμβληματικών τάσεων που υπηρετεί σε κάθε εποχή με τρόπους ανάλογους και των συλλήψεων που συνιστούν την βαθύτερη πλαστική συνείδηση.
Ο επισκέπτης της έκθεσης έρχεται σε επαφή με την μοναδική τεχνική πράξη που υπάρχει σε πρωτολάτες μήτρες.
Που αναπτύσσεται παράλληλα με γλυπτικές φόρμες των προσώπων που κατακτούν. Στα σχέδια εντοπίζονται σπουδές από μνημειακές συνθέσεις , επιφάνειες με αίσθηση ισορροπίας και ρυθμού, πτώσεις και επελάσεις και ενότητες με αρχές που διακρίνονται για την ρευστότητα, την απλότητα, την δύναμη και την ακρίβεια.
Οι γραμμές ευέλικτες, συνεχείς και ελεύθερες σχηματίζουν και υποβάλλουν την σωματικότητα και τον όγκο τους, δίνουν το μέτρο των δυνατοτήτων, των μορφοπλαστικών αναζητήσεων και μας εισάγουν στην οριστική θέση, στην επαφή, στο αλληλέγγυο, στην ανάταση, στην πυκνή ουσία της ζωής.
Χαρτογραφούν και συμπυκνώνουν την διάσταση της δημιουργίας, το ανθρωπιστικό περιεχόμενο, την αντοχή της ενοποίησης.
Στο επίκεντρο βρίσκεται ο άνθρωπος, σε κλίμακες. Διαφαίνονται οι αισθητικές ποιότητες, οι αξίες, η εξοικείωση, οι αναφορές και οι επιρροές που επιβάλλονται με σχεδιαστική λιτότητα, εξπρεσιονιστική ένταση της απόδοσης, απλοποιήσεις, σχηματοποιήσεις, διαπλοκές του θετικού και του αρνητικού, του φωτός και της σκιάς, καθώς και η ευαισθησία του πλασίματος στα ολοκληρωμένα εξωτερικά μοτίβα.
Η συνάντηση του Χαρίλαου με τον Κώστα κινείται με αγάπη μνήμης και σύνεση θύμησης, εκφράζεται σε πληρέστερη επικοινωνία.
Με θάρρος και ειλικρίνεια, μοιράζονταν με το κοινό, μαζί μας, συναισθήματα και αλήθειες, εμπειρίες, δοκιμασίες και χαρμόσυνες στιγμές, μετουσιώνοντας δραστικά κάθε τι υπαρκτό.
Λίγα λόγια για το Λεόντιο Πετμεζά.
Ο Λεόντιος Πετμεζάς είναι πτυχιούχος Πολιτικών Επιστήμων και Δημόσιας διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών και της Δραματικής σχολής του Εθνικού Ωδείου.
Παρακολούθησε δημοσιογραφία στο Ίδρυμα Μπότση, Ιστορία τέχνης και ζωγραφική στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό.
Επιμελείται εκθέσεις, φεστιβάλ, συμπόσια και συνέδρια, σε συνεργασία με Δήμους, Πρεσβείες, Υπουργεία, Περιφέρειες , μουσεία, ιδρύματα, πινακοθήκες και πολιτιστικές εταιρίες.
Έχει συμβάλει ως επιστημονικός σύμβουλος και σύμβουλος τέχνης σε πρωτοποριακές προσεγγίσεις παρουσίασης και στη διοργάνωση σημαντικών πολιτιστικών γεγονότων και δρώμενων τέχνης και πολιτισμού ανά τον κόσμο.
Ασχολείται με τη μελέτη, την έρευνα και την προοπτική της ιστορίας της τέχνης καθώς και με την εκτίμηση έργων τέχνης.
Προλογίζει βιβλία και καταλόγους εικαστικών εκθέσεων.
Έχει γράψει βιβλία και θεατρικά έργα. Δοκίμια, κριτικές και μελέτες του δημοσιεύονται στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο.
Συχνά είναι εισηγητής και ομιλητής σε Ελληνικές και διεθνείς συναντήσεις και ημερίδες για την τέχνη.
Έχει βιογραφηθεί σε λεξικά, εκδόσεις και στο διαδίκτυο.
Έχει εκθέσει το εικαστικό έργο του σε αρκετές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις και έχει λάβει εγκωμιαστικές κριτικές από σημαντικούς κριτικούς τέχνης.
Έχει τιμηθεί από επιστημονικούς και άλλους φορείς για την προσφορά του.
Είναι μέλος της Ένωσης Συντακτών Περιοδικού & Ηλεκτρονικού Τύπου και της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων.
