Ο Λεόντιος Πετμεζάς, Εικαστικός, Ιστορικός αναλυτής, κριτικός λογοτεχνίας και τέχνης, απαντάει στις ερωτήσεις του polismagazino.gr
Συμπληρώνονται 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και εμείς αναπολούμε τον ιστορικό τούτο αγώνα μέσα από τα έργα των ζωγράφων.
Ποια είναι τα συναισθήματά σας για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 και πως θα τα παρουσιάζατε στον καμβά; Τα συναισθήματα μου είναι ποικίλα, ακατάβλητα σε διαβαθμίσεις και ευπρόσδεκτα σε ένστικτα. Ένα σύνολο δέους, συγκίνησης, καίριας ευγνωμοσύνης περηφάνειας και θαυμασμού γιατί αναμφίβολα ο κοσμογονικός ξεσηκωμός ως έννοια και προσδοκία για την κατάκτηση της ελευθερίας και της αυτοδιάθεσης το 1821 υπήρξε το σημαντικότερο γεγονός στην ιστορία της νεώτερης Ελλάδας. Μια ιεροτελεστία με ιδανικούς στόχους και εμβληματικό απόηχο ανάπλασης διαμαρτυρίας και ανασυγκρότησης. Η ιστορική γνώση και μάθηση που έχουμε αποκωδικοποιεί εκδοχές. Έχει ωστόσο καταγράψει εμφατικά πως η επανάσταση στάθηκε η φωτισμένη αφετηρία της παλιγγενεσίας. Πέτυχε την ίδρυση κράτους και την παρουσία της χώρας μας ύστερα από τέσσερεις σκοτεινούς αιώνες, στον πολιτικό χάρτη του κόσμου. Κομβικό σημείο της ευρωπαϊκής ιστορίας του 19ου αιώνα ήταν η διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Με στοχασμό για το ένδοξο χθες και απόλυτη αίσθηση της σημαίνουσας ευεργετικής ιστορικότητας φιλοτεχνήσαμε με τη σύζυγό μου Μαριλένα Φωκά μια σειρά πινάκων για παραγγελίες και εκθέσεις προκειμένου να περάσουμε στο επίπεδο του καμβά ελπιδοφόρα μηνύματα. Καταγράψαμε διαδραστικές καταστάσεις συμβάντα και φολκλορικά στοιχεία, μνημειακά πράγματα που υπήρξαν καθοριστικά. Παράλληλα με διάρθρωση ευσυνείδητης αλήθειας και σημασιολογική διεύρυνση σκιαγραφήσαμε την ιδιότυπη προέκταση στο σήμερα με την επικράτηση του άνω θρώσκω, το θρίαμβο της διαφοροποίησης της ζωτικής αλματώδους εξέλιξης και της ενεργητικής ζωογόνας ανέλιξης του σύγχρονου ανθρώπου που προχωρά με αποκτώμενες εμπειρίες, μετατρέπει προοπτικές, παρεμβάλει εαυτόν σε προεκτάσεις και αντικαθιστά τα αντίδοτα σε τοποθετήσεις. Με έκδηλο ρομαντισμό στη χειρονομία και στο χαρακτήρα της γραφής μας επιβεβαιώνουμε εικαστικά και πολιτιστικά διαδικασίες που έχουν να κάνουν με το αποτέλεσμα της εικόνας, την επικαιρότητα, την ανθρώπινη παρουσία μακριά από την σύγχυση αλλά κοντά στην ουσιώδη επίκληση. Ο θεατής αντικρύζει την ατομική συμπεριφορά της διεξαγωγής που γίνεται σταδιακά, μεθοδικά και βαθμιαία συλλογική την συναισθηματική φόρτιση, την στοχαστική πληρότητα, την τονισμένη διανοητική συνοχή και την διακριτική αρχετυπική εσωτερικότητα.
Επηρέασε η Ελληνική Επανάσταση του 1821 τους σύγχρονους αλλά και τους μεταγενέστερους Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες; Με ποιο έργο από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 ταυτίζεστε καλλιτεχνικά και ποια συναισθήματα σας διακατέχουν; Σίγουρα τους επηρέασε ριζικά και στάθηκε πηγή αριστοτεχνικής έμπνευσης για αρκετούς σημαντικούς διεθνείς δημιουργούς. Αξίζει να παρατηρήσουμε διερευνητικά και με περισσή κριτική ματιά τις προσεγμένες συλλήψεις και τις διατυπώσεις στον χρωστήρα ξένων αξιόλογων καλλιτεχνών που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστοί στο ευρύ φιλότεχνο κοινό αλλά μόνο σε ερευνητές μελετητές και ιστορικούς. Επισημαίνω αποσπασματικά και αντιπροσωπευτικά τις αξιόλογες περιπτώσεις εξιδανικευμένων συνθέσεων όπως του Άρι Σέφερ που φιλοτέχνησε τις Σουλιώτισσες, τον Πολεμιστή που φυγαδεύει αμάχους, το γιο που υπερασπίζεται τον τραυματισμένο πατέρα, τις Ελληνίδες εκλιπαρώντας για βοήθεια τη βαρύτητα και την οντότητα στα έργα του Λουδοβίκου Λιπαρίνι: Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα, Ο θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη και Έλληνας αγωνιστής, του Εμίλ ντε Λασάνκ: Η αυτοθυσία, του Ντονάτο, του Φραντσέσκο Ντε Βίβο: Ο θάνατος του Λάμπρου Τζαβέλλα. Γνωστότερες βέβαια είναι οι ιδιωματικές συνθέσεις του Ευγένιου Ντελακρουά με τον οποίο ασχολήθηκα σε δοκίμιό μου που συμπεριλαμβάνεται στην επετειακή έκδοση των εκδόσεων Κέφαλος. Ξεχωρίζουν οικουμενικές συλλήψεις του: Η Ελλάς στα ερείπια του Μεσολογγίου, Έφιππος Έλληνας αγωνιστής, Η σφαγή της Χίου Μάχη Έλληνα και πασά, Ο γκιαούρης πολεμά τον πασά που αποτελούν μια στοιχειώδη συνεύρεση της αισθαντικής διατομής με την υπερβατική διαδικασία της διαλεκτικής συνύπαρξης και της οξύτατης αδρότητας. Υπάρχουν ακόμη τα έντεχνα εκθέματα αναγνωρισμένων Ελλήνων όπως του κορυφαίου Θεόδωρου Βρυζάκη: το Καραούλι, Η Ελλάς ευγνωμονούσα, Ο θρύλος της Αγίας Λαύρας, Μάχη, Η υποδοχή του Λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι, Η έξοδος του Μεσολογγίου και του ρηξικέλευθου Νικόλαου Γύζη το : Κρυφό σχολειό. Επίσης οι ξεκάθαρα επιλεγμένες καταθέσεις των François- Auguste Vinson: Μετά τη σφαγή στη Σαμοθράκη, Ερρίκου Λεοπόλδου Λεβύ: Σκηνή από την ελληνική Επανάσταση και Εδουάρδου Ντόντγουελ: Παρθενώνας 1821.
Τα εκπληκτικά επιτεύγματα του Τόμας Φίλιπς: Λόρδος Βύρων, του Xydacobe: Σφαγές από τους Τούρκους στους δρόμους των Χανίων, του Henri Decaisne: Αποτυχημένη επιχείρηση, του Louis Dupre: Ο Νικολάκης Μητρόπουλος υψώνει την ελληνική σημαία στο φρούριο των Σαλώνων, του Γκος Λουά: Η μάχη της Ακρόπολης. Ο κατάλογος των θεματικών αριστουργημάτων δεν σταματά εδώ. Προσωπικά δεν ταυτίζομαι με κάποιο από αυτά που προανέφερα. Πιστεύω συνολικά σε όλα η τέχνη και η τεχνική εφορμά με ευθύβολη διαχυτική μέθεξη κλίμακας και λειτουργεί στη διάσταση των επιμερισμών της ποιητικής υφολογικής απόκλισης. Εμβαθύνουν χρηστικά και εμπεριστατωμένα σε τονισμούς αναντίρρητης βούλησης στη γνησιότητα οραματισμών που ξεπερνούν τα καθιερωμένα συμβατικά όρια και πλαίσια απόδοσης. Διαρρηγνύουν τα δεσμά της κομφορμιστικής φρόνησης και καταλήγουν σε μια πολιτική πράξη με μεγαλείο ακατάβλητης αγωνιστικότητας. Εμπεριέχουν λαμπρότητα χροιάς θρυλική δωρικότητα ιχνηλατούν θάμπος και ανεξίτηλη σφραγίδα δωρεάς πνεύματος.
Ποιον ήρωα ή ηρωίδα της Ελληνικής επανάστασης θα θέλατε να αποθανατίσετε με την εικαστική σας καλλιτεχνία και γιατί; Τον Κολοκοτρώνη και τον Καραισκάκη. Την Μπουμπουλίνα και την Μαντώ Μαυρογένους. Παλαιότερα είχα ζωγραφίσει τον οπλαρχηγό Κωνσταντίνο Πετμεζά, πρόγονο του πατέρα μου. Το έργο βραβεύτηκε και διακρίθηκε σε γνωστό διαγωνισμό. Όλα τα πρόσωπα είναι παραδείγματα για μίμηση ειδικά σήμερα τις δύσκολες μέρες και τους χαλεπούς καιρούς της δοκιμασίας που βιώνουμε. Αν ζωγράφιζα σήμερα αυτές τις ηρωικές μορφές θα τις προσέδιδα εκφάνσεις πλαστικότητας με πρωτοποριακή κινητικότητα, νεωτεριστική υπόσταση και μεταμοντέρνο αυτόνομο αυθεντικό ενδιαφέρον επιδιώκοντας να προσαρμόσω φορμαλιστικά τη συνειδησιακή στάση των ατόμων με την ανάπτυξη των βαθμών αυτογνωσίας και τη διαιώνιση της αληθούς ταυτότητας στη δυναμική μετάδοση της διαχρονικότητας του κοινωνικού γίγνεσθαι.
Θα συμμετέχετε σε κάποια εικαστική δράση για την Ελληνική Επανάσταση του 1821; Βέβαια. Ήδη έλαβα μέρος με πίνακες και συνέβαλα με κριτικό ενημερωτικό κείμενο στην διαδικτυακή έκθεση με θέμα την Επανάσταση που διοργάνωσε η Ένωση Καλλιτεχνών και Λογοτεχνών Ηλιούπολης. Μέσα στο Μάιο του 2021 θα προλογίσω ένα συμπόσιο τέχνης που θα πραγματοποιηθεί σε χώρο του Μαραθώνα από το Μάριο Αρμάο. Επίσης θα επιμεληθώ την πρωτότυπη έκθεση -instalation του διακεκριμένου καλλιτέχνη Δημήτρη Αστερίου στην Κρήτη. Το σημαίνον δρώμενο τέχνης και πολιτισμού θα εγκαινιάσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσία προσωπικοτήτων από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Επίσης ετοιμάζουμε έκθεση στο Σύλλογο Εικαστικών Καλλιτεχνών Ελλάδας ‘’Ο Απελλής‘’ στον οποίο είμαι πρόεδρος και πρόκειται να συμμετέχω και σε άλλες δράσεις. Αυτή την εποχή ασχολούμαι με παραπλήσιες δραστηριότητες. Γράφω θεωρητικά, ιστορικά κείμενα προλόγους και επιλέγω ποιήματά μου με την θεματολογία που θα συμπεριληφθούν σε βιβλία, τόμους, και αφιερωματικά λευκώματα γνωστών εκδοτικών οίκων όπως Κέφαλος, Οσελότος, Όστρια, και άλλοι. Στο πολιτιστικό περιοδικό Διευκαλίων ο Θεσσαλός παρουσιάζω θέματα σχετικά με το 1821 όπως και στις στήλες μου στην καθημερινή εφημερίδα Λόγος και στο site Polispost.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ του ΛΕΟΝΤΙΟΥ ΠΕΤΜΕΖΑ
Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Δημόσια Διοίκηση στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Δημοσιογραφία στο Ίδρυμα Μπότση. Θέατρο στο Εθνικό Ωδείο. Παρακολούθησε ιστορία τέχνης και ζωγραφική στην Ελλάδα στην Ευρώπη και στην Αμερική. Έχει παρουσιάσει 80 ατομικές και έχει λάβει μέρος σε 110 ομαδικές εκθέσεις ανά τον κόσμο. Πίνακές του ανήκουν σε ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές. Έχει γράψει λογοτεχνικά βιβλία και θεατρικά έργα. Επιμελείται και προλογίζει εκθέσεις και εκδόσεις. Διοργανώνει φεστιβάλ, συμπόσια συνέδρια, πολιτιστικά γεγονότα ,events, happenings performances και δράσεις σε συνεργασία με Δήμους, Περιφέρειες Ιδρύματα, Πρεσβείες, Μουσεία, Υπουργεία και κέντρα Πολιτισμού στην Ελλάδα και σε διεθνές επίπεδο. Συχνά είναι ομιλητής σε πολιτιστικές συναντήσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ασχολείται με την ιστορική-θεωρητική έρευνα, εντρύφηση, εκτίμηση και καταγραφή της διαχρονικής τέχνης. Θεωρείται διεθνής ιστορικός τέχνης. Συμμετέχει σε επιτροπές λογοτεχνικών και εικαστικών διαγωνισμών. Έχει πολύχρονες συνεργασίες με σημαντικούς φορείς πολιτισμού, πολιτιστικές εταιρίες και εκδοτικούς οργανισμούς. Μεταξύ άλλων με το Εικαστικό Κέντρο Αθηνών το ART STUDIO EST, τον εικαστικό Θεσμό ΤΕΧΝΗΣ ΦΛΟΓΑ, τη Σύγχρονη Πινακοθήκη VILLA ΡΟΔΟΠΗ, την Eλληνική Ακαδημία Τέχνης και Πολιτισμού το ίδρυμα ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΜΑΣ. Δοκίμια, κριτικές μελέτες, προσεγγίσεις, αναλύσεις και διατριβές του δημοσιεύονται σε έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ. Είναι μέλος της ΕΣΠΗΤ (Ένωση Συντακτών Περιοδικού Ηλεκτρονικού Τύπου) και της EFJ (Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων). Έχει συμβάλει εποικοδομητικά στην εκπόνηση και την αλματώδη εξέλιξη του πρωτοποριακού project της προώθησης του εκλεκτικού concept, της εξέλιξης της πολιτιστικής διπλωματίας και της πολιτισμικής διαχείρισης. Έχει βραβευθεί για την παρουσία και την προσφορά του. Έχει βιογραφηθεί σε λεξικά και εγκυκλοπαίδειες. Αναφορές για την παρουσία του υπάρχουν σε εκδόσεις και στο διαδίκτυο. Είναι πρόεδρος του ιστορικού Συλλόγου Εικαστικών Καλλιτεχνών Ελλάδος ‘’Ο Απελλλής‘’ και επίτιμο μέλος επιστημονικών, εκπαιδευτικών, καλλιτεχνικών οργανισμών και πολιτιστικών σωματείων.
Εmail: [email protected]
