Η Ερατώ Αλακιοζίδου, Καλλιτεχνική Διευθύντρια Δημοτικού Ωδείου Πυλαίας – Χορτιατη/ Music Diaries Festival/ Καθηγήτρια ΚΩΘ/Ωδείο Αθηνών και ιδρυτικό μέλος της Beartive σε αποκλειστική συνέντευξη στο polismagazino.gr
Photos Αθανάσιος Ρεζούδης
Μιλήστε μας για τη φετινή διοργάνωση και τις ενότητες που συμπεριλαμβάνονται. Κάθε χρόνο προστίθενται στο φεστιβάλ νέες ενότητες και δράσεις που ανταποκρίνονται στους ρυθμούς της σύγχρονης πραγματικότητας. Φέτος το φεστιβάλ πραγματοποιείται σε δύο φάσεις και περιλαμβάνει τις αναπόσπαστες ενότητες των προηγούμενων διοργανώσεων – σεμινάρια, εργαστήρια, συναυλίες, Forum καλλιτεχνών που θα συμμετέχουν μετά από ανοιχτή πρόσκληση, Σχολή Καλλιτεχνικής Έρευνας (Artistic Research School)- καθώς και 2 νέες θεματικές.
Η πρώτη είναι η ενότητα “Η επιχειρηματικότητα στην Τέχνη – Entrepreneurship in Arts” και η δεύτερη, η έκδοση Music Diaries in Residence σύμφωνα με την οποία το φεστιβάλ επεκτείνει τη δράση του σε χώρα του εξωτερικού και συγκεκριμένα στην Ιταλία. Φέτος λοιπόν μια δράση του φεστιβάλ θα επεκταθεί στη Ματέρα της Ιταλίας– τόπος σχεδόν εξωπραγματικός- . Η δράση θα λειτουργήσει σαν pre event για τις μελλοντικές μας συνεργασίες στην περιοχή.
Παράλληλα κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ θα υπάρξει όπως κάθε χρόνο και μίνι έκθεση βιβλίου την οποία επιμελείται ο μοναδικός Δημήτρης Λεοντζάκος με βιβλία ποίησης, μουσικής και τέχνης από τις εκδόσεις Νεφέλη, Σαιξπηρικόν και Υποκείμενο καθώς και επιλεγμένοι τίτλοι από τις σειρές παιδικών βιβλίων των ιδίων, με ειδικές εκπτώσεις για όλους τους συμμετέχοντες του φεστιβάλ.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι 1η Έκθεση βιβλίου και Μουσικών εκδόσεων: Through your head to your heart που θα φιλοξενηθεί στο φεστιβάλ, την οποία επιμελείται η αξιολογότατη και υπερδραστήρια κα Μαυρομουστάκη Έρη. 25 Καλλιτέχνες απ’ όλο τον κόσμο θα βρεθούν σε κοινό τόπο και χρόνο για να γεμίσουν τις μέρες με έμπνευση, δημιουργία και κοινές δράσεις, προσφέροντας στους συμμετέχοντες σπουδαστές και στο κοινό της πόλης τρείς ανεπανάληπτες μέρες με καινοτόμες δραστηριότητες και πρωτοποριακά προγράμματα. Να θυμίσω εδώ πως το φεστιβάλ έχει πάρει την διάκριση EFFE Label 2019-2023.
Ποσο εύκολο είναι για έναν καλλιτεχνικό διευθυντή στις μέρες μας να διοργανώνει και να συντονίζει τις δράσεις ενός φεστιβάλ στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης; Η διοργάνωση και ο συντονισμός των δράσεων ενός φεστιβάλ εν καιρώ οικονομικής και πολιτιστικής κρίσης μοιάζει αγώνας δρόμου μετ’ εμποδίων. Και επιτρέψτε μου να σταθώ περισσότερο στην πολιτιστική κρίση παρά στην οικονομική. Η κρίση χτυπά πρώτα την πόρτα του πολιτισμού. Η πανδημία και οι επιπτώσεις της αφήνουν σημαντικό στίγμα στον τομέα του πολιτισμού. Ήδη πριν τον covid η διατήρηση ενός θεσμού μαζί με όλα τα απαιτούμενα της προετοιμασίας του ήταν δύσκολη υπόθεση. Οι περιορισμοί και οι απαιτήσεις που επέβαλε η πανδημία σε συνδυασμό με την αναμονή των επιχορηγήσεων και δαιδαλώδη γραφειοκρατία καθιστά όλη τη διαδικασία πρόκληση για γερά νεύρα. Όμως η ζωτική ανάγκη για δημιουργία, έκφραση και επικοινωνία αλλά και η αγάπη για τη μουσική αντισταθμίζουν τη ζυγαριά.
Η ιστορία δείχνει πως μετά από περιόδους μεγάλης κρίσης παρατηρείται πνευματική αναγέννηση. Ας ευχηθούμε η οικονομική κρίση να δώσει χώρο για αυτοκριτική, αναθεώρηση και επαναστόχευση του πολιτισμού.
Υπάρχει ανταπόκριση των νέων και στήριξη φορέων για τέτοιου είδους δράσεις; Μετά από όσα προηγήθηκαν για την οικονομική και πολιτιστική κρίση ευτυχώς υπάρχει ακόμα ένα παραθυράκι ελπίδας. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια η ανταπόκριση των νέων μειώνεται δραματικά και αυτό οφείλεται σε πολλούς και διαφορετικούς λόγους . Παράλληλα η πανδημία λειτουργεί ανασταλτικά σε διοργανώσεις τέτοιας εμβέλειας που απευθύνονται και στη συμμετοχή ανθρώπων του εξωτερικού. Επομένως η συμμετοχή περιορίζεται στο ενδιαφέρον των νέων του εσωτερικού που με λύπη μου θα πω πως δεν είναι τόσο εμφανές όσο παλαιότερα.
Όμως υπάρχουν άνθρωποι που στηρίζουν και αγκαλιάζουν το φεστιβάλ και συμμετέχουν ενεργά στις δράσεις του και σίγουρα προστίθενται νέοι που συντηρούν και εξελίσσουν τον θεσμό. Η στήριξη των φορέων πολιτισμού, του Δήμου και των χορηγών είναι σημαντική και ο ρόλος της καίριος για τη διεξαγωγή του φεστιβάλ. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους ανθρώπους που συμβάλλουν στη διοργάνωση, τους συμμετέχοντες και το κοινό που θα βρεθεί για άλλη μια χρονιά εκεί μαζί μας. Ο Δήμαρχος Πυλαίας –Χορτιάτη κ. Ιγνάτιος Καϊτεζίδης πάντα αγκαλιάζει τέτοιου είδους πρωτοβουλίες έχοντας ως μέγιστο μέλημά του την προαγωγή του πολιτισμού και την υποστήριξη των νέων ανθρώπων αλλά και των τεχνών. Παράλληλα η νέα υπερδραστήρια πρόεδρος της ΚΕΠΑΠ κα. Παρασκευή (Βίβιαν) Λιόλιου αποτελεί βασικό συνδετικό κρίκο στη συνδιοργάνωση του φεστιβάλ. Πέραν αυτών, φέτος; έχουμε και την υποστήριξη όλων των μουσικών καταστημάτων της πόλης και πολλών εκδοτικών οίκων της Ελλάδας και του Εξωτερικού. Είναι συγκινητικό να βλέπει κανείς επαγγελματίες του χώρου, εν μέσω κρίσης να προσπαθούν με κάθε τρόπο να στηρίξουν τους νέους και τον πολιτισμό. Αυτό κάτι σημαίνει.
Πόσο σημαντικές είναι αυτές οι δράσεις για τους νέους μουσικούς και σε ποιους τομείς πιστεύετε πως η χώρα μας στερείται στον τομέα της μουσικής εκπαίδευσης; Τέτοιες δράσεις είναι σημαντικά κεφάλαια και προσθήκες στην εκπαιδευτική σταδιοδρομία ενός νέου μουσικού. Η γνωριμία με καλλιτέχνες κύρους και υψηλού επιπέδου, η επικοινωνία, το μοίρασμα, η έμπνευση, η σύμπραξη με νέους μουσικούς του εσωτερικού και του εξωτερικού, η συν δημιουργία, είναι δώρα ανεκτίμητης αξίας που προσφέρουν τέτοιες διοργανώσεις , εφόδια και αναμνήσεις που διευρύνουν τους ορίζοντες του και στέκονται καθοριστικά για την εξέλιξή του. Το πλαίσιο ενός φεστιβάλ δεν έχει τα όρια της συστημικής εκπαίδευσης. Τα πρωτοποριακά προγράμματα και οι καινοτόμες δραστηριότητες ελευθερώνουν τον νέο μουσικό από τους κανόνες και το πρότυπο της στείρας εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η μουσική πέρα από την πειθαρχία, την προσήλωση, την επιμονή και την υπομονή απαιτεί αγάπη, επικοινωνία και ελευθερία έκφρασης. Γι’ αυτό είναι σημαντικό ένας νέος μουσικός να έχει την ευκαιρία να συναντήσει στη σταδιοδρομία του ανθρώπους που θα αποτελέσουν πηγή έμπνευσης και κίνητρο. Να εξερευνήσει πέρα από το γνωστό και οικείο περιβάλλον του, χώρους ιδέες και αντιλήψεις που θα αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται τη μουσική αλλά και την ίδια τη ζωή. Δυστυχώς η χώρα μας είναι ακόμα μακριά από αυτό. Ο πολιτιστικός τομέας είναι αυτός που μένει πάντα πίσω. Οι ευκαιρίες για έναν νέο μουσικό – και όχι μόνο μουσικό αλλά οποιονδήποτε δραστηριοποιείται στον καλλιτεχνικό τομέα – είναι ελάχιστες. Οι συναυλίες και τα φεστιβάλ με καινοτόμα και πρωτοποριακά προγράμματα – που αξίζει κανείς να παρακολουθήσει – αποτελούν στη χώρα μας σπάνιο είδος. Και με το “αξίζει κανείς να παρακολουθήσει” εννοώ ακριβώς όσα προείπα. Διοργανώσεις αξιόλογες και ποιοτικές που θα αποτελέσουν σταθμό, πηγή έμπνευσης και κίνητρο για εξέλιξη. Που θα διευρύνουν τους ορίζοντες των νέων μουσικών, θα ανταποκρίνονται στην σύγχρονη πραγματικότητα και που θα σημαδεύσουν ανεξίτηλα τη μνήμη τους. Ένας καλός μουσικός δεν διαμορφώνεται μόνο μέσα σε ένα στείρο εκπαιδευτικό περιβάλλον – είτε αυτό είναι ωδείο είτε πανεπιστήμιο – αλλά μέσα από ερεθίσματα και εμπειρίες που αντλεί μέσα από τέτοιες διοργανώσεις και είναι κρίμα η χώρα μας να το στερεί από τους δικούς της νέους μουσικούς. Έτσι οι νέοι σήμερα, στην πλειοψηφία τους εάν δεν έχουν άλλα εξωτερικά ερεθίσματα γίνονται δέκτες και αποδέκτες κάκιστης ποιότητας «πολιτιστικών» αγαθών και παρωχημένης εκπαίδευσης. Δεν μπορούμε επομένως να μιλάμε για πολιτισμό γενικώς και αορίστως, ενώ στην πλειοψηφία δεν έχουμε την δυνατότητα ούτε να τον αναγνωρίζουμε, άρα αφού δεν τον αναγνωρίζουμε δεν έχουμε και την ανάγκη να τον αναζητούμε στην καθημερινότητά μας…
Ποια θα μπορούσε να είναι η πορεία ενός νέου μουσικού σήμερα; Τι υπάρχει για έναν Έλληνα σπουδαστή μουσικής στην Ελλάδα του 2022 αφού αποφοιτήσει από ένα Ωδείο ή ένα Πανεπιστήμιο? Καλό ερώτημα…..Δυο δρόμοι- Ο ένας οδηγεί στο εξωτερικό, εάν φυσικά υπάρχει η οικονομική δυνατότητα και ο άλλος οδηγεί στην παραμονή του στην Ελλάδα προσπαθώντας να βρει δουλειά σε κάποιο ωδείο η σε κάποια ορχήστρα. Να θυμίσω πως στην Ελλάδα υπάρχουν μόνο δυο κρατικές ορχήστρες και οι θέσεις που ανοίγουν είναι ελάχιστες. Ποια θα είναι λοιπόν η εξέλιξη ενός νέου μουσικού? Πώς θα μάθει, θα συμπράξει, θα λάβει ερεθίσματα, θα ζήσει εμπειρίες ?
Επιπλέον σήμερα ακόμα στην Ελλάδα δεν έχει ολοκληρωθεί η διαβάθμιση των σπουδών, με αποτέλεσμα οι ίδιοι σπουδαστές να φοιτούν σε Πανεπιστημιακά ιδρύματα και σε ωδεία παράλληλα, γεγονός που τους οδηγεί σε πολύωρη απασχόληση κατά τη διάρκεια της ακαδημαϊκής περιόδου, ανακυκλώνοντας ύλη σπουδών, κυνηγώντας ένα αναγνωρισμένο- από το Ελληνικό κράτος- τίτλο σπουδών. Δεν υπάρχει περιθώριο χρόνου για εμβάθυνση στη γνώση του αντικειμένου, στη γνώση της μουσικής. Συγκριτικά με έναν σπουδαστή μουσικής σε ένα Ευρωπαϊκό Ίδρυμα, ο Έλληνας σπουδαστής παραμένει πίσω «κυνηγώντας την ουρά του». Αυτό οδηγεί στην κόπωση, και σε έναν τύπο καλλιτεχνικού εφησυχασμού- θα μπορούσαμε να πούμε- Η όρεξη για μάθηση πεθαίνει σύντομα πριν προλάβει να ξεκινήσει. Πριν ξεκινήσει να μάθει πως να επικοινωνεί με άλλους μουσικούς, να διερευνά τον ήχο, να αποκτήσει την εμπειρία της σκηνής…
Η μουσική είναι μια παγκόσμια γλώσσα, που δεν χρειάζεται μετάφραση, με την οποία οι άνθρωποι μοιράζονται με την καρδιά τους την ομορφιά, το πνεύμα, την αίσθηση.
Ο δρόμος για έναν νέο μουσικό που θέλει να γίνει επαγγελματίας είναι μονίμως ανηφορικός καθώς εκεί έξω, στη διεθνή αγορά ο ανταγωνισμός είναι τεράστιος. Η παιδεία αφενός πρέπει να είναι σφαιρική, και αφετέρου να υπάρχει στήριξη και για το μετά. Όπως ήδη έχω αναφέρει και στο παρελθόν και θα το ξανααναφέρω, ο τρόπος προσέγγισης της πολιτείας απέναντι στους μουσικούς και τη μουσική παιδεία ήταν και παραμένει να είναι φαινομενικός αλλά όχι ουσιαστικός. Οι καλλιτέχνες αντιμετωπίζονται ως είδος πολυτέλειας, ή ως είδος ανάγκης για λόγους καθαρά πολιτικούς ή κοσμικούς. Και για αυτόν τον λόγο βρισκόμαστε σήμερα εκεί που βρισκόμαστε. Πολλοί άνθρωποι είναι μορφωμένοι πολιτικά αλλά εντελώς αμόρφωτοι καλλιτεχνικά και έτσι η κρίση τους δεν έχει κανένα κύρος.
