“Τα τελευταία χρόνια έχω προχωρήσει στην αφαίρεση γιατί αισθάνομαι λυτρωμένος και απελευθερωμένος με αυτή τη μορφή έκφρασης. Εκφράζει σε αυτή τη φάση την κοσμοθεωρία μου και τις αισθητικές μου ανάγκες”
Τι είναι η ζωγραφική για εσάς; μια μορφή προσωπικής έκφρασης; ανάγκη για δημιουργία; επικοινωνία; ή κάτι άλλο; Η σχέση μου με τη ζωγραφική αριθμεί πολλά χρόνια συνεχούς εργασίας και έρευνας. Θα απορούσα να πω ότι έχω “ξεχάσει” πλέον γιατί η ζωή μου ταυτίστηκε με τη ζωγραφική, με ποιες εσωτερικές διεργασίες συνέβη κατ αρχάς. Υποθέτω ότι συνδέεται με το οικογενειακό περιβάλλον και τις δυνατότητες επιλογών που βρίσκονται σε συνάρτηση και με τις δεξιότητες. Νομίζω ότι το ένστικτο της επιβίωσης μου έδειξε ένα δρόμο που διαβαίνοντας τον θα μπορούσα να κάνω αυτό που μου αρέσει και εάν τα κατάφερνα ως ζωγράφος ίσως θα μπορούσα να βιοποριστώ παράλληλα μέσα από αυτό. Για μένα ήταν ζήτημα ζωής η θανάτου κατά κάποιο τρόπο δεν είχα άλλη επιλογή από το να πετύχω. Όμως η παιδεία μου και οι ηθικές άξιες με τις οποίες γαλουχήθηκα και μάλλον και άλλοι παράγοντες μου υπέδειξαν ότι η ποιότητα της τέχνης μου και η συνεχής πρόοδος είναι αυτά που μου ταιριάζουν. Έτσι μπήκα σε αυτή την όμορφη περιπέτεια όπου το ένστικτο μου βασικά με οδηγούσε χωρίς μεγάλους συμβιβασμούς αλλά με γνώμονα κυρίως τα παραπάνω δηλαδή την ποιότητα την ελευθερία και την διαφύλαξη κάποιων προσωπικών μου αρχών.
Πώς θα χαρακτηρίζατε τον εαυτό σας ως εικαστικός; Ένας τυφλός που ψηλαφεί μάταια, ένας αυτοδίδακτος θεωρητικός, ένας ζωγράφος που φέρει μέσα του ένα φορτίο γεμάτο εικόνες που προσπαθεί να τις διερευνήσει και να τις τοποθετήσει στα έργα όλες με το δικό του προσωπικό τρόπο γνωρίζοντας ότι δεν θα καταφέρει να πλησιάσει παρά ίσως ένα μικρό μέρος της γνώσης τελικά. Όμως μου αρέσει να αγωνίζομαι πάντα, αυτό έμαθα από παιδί.
Ποιες είναι οι πηγές έμπνευσής σας ως εικαστικός; Πολλά που δεν μπορούν να μπουν σε μια λίστα. Κάθε φορά τα κίνητρα για μια καινούργια φάση της δουλειάς μου είναι διαφορετικά και έχουν άμεση σχέση με αυτά που ζω. Όμως συχνά με βάζει στις ράγες η ίδια η δουλειά μου και οι αναζητήσεις μου. Τα τελευταία χρόνια έχω προχωρήσει στην αφαίρεση γιατί αισθάνομαι λυτρωμένος και απελευθερωμένος με αυτή τη μορφή έκφρασης. Εκφράζει σε αυτή τη φάση την κοσμοθεωρία μου και τις αισθητικές μου ανάγκες.
Με ποια προσωπικότητα της Τέχνης θα θέλατε να έρθετε σε διάλογο και με αφορμή ποιο θέμα; Δεν είναι μια προσωπικότητα αλλά πολλές. Θα ήθελα να τρυπώσω στο εργαστήριο του Καραβάτζο να ζήσω τη θεατρικότητα του εργαστηρίου και τις μορφές του, να καθίσω απέναντι στο τραπέζι με τον Μάλεβιτς και να ακούσω τις θεωρίες του για τον σουπρεματισμό, να ζήσω την κατάνυξη του Μπεάτο Αντζέλικο όταν ζωγράφιζε στο κελί του, να έβλεπα την ανυπέρβλητη τεχνική του Μαντένια την στιγμή που δούλευε με τους μαθητές του κλπ.
Θα μπορούσατε να ασχοληθείτε με κάποια άλλη μορφή τέχνης εκτός της ζωγραφικής; Φυσικά και θα μπορούσα απλώς με επέλεξε και επέλεξα τη ζωγραφική. Δεν μου αρέσει να κάνω πολλά διαφορετικά πράγματα αλλάζοντας το μέσον, μου αρκεί να ψάχνω μένοντας σε αυτό που νομίζω ότι γνωρίζω καλυτέρα.
Αν επιλέγατε μια διαφορετική εποχή για να ζήσετε και να δημιουργήσετε ποια θα ήταν αυτή και με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι θα εκφραζόσασταν καλλιτεχνικά; Νομίζω πως φάνηκε η αγάπη μου για την κλασσική τέχνη. Η περίοδος του κουατροτσέντο είναι μαγική καθώς και οι αρχές του εικοστού αιώνα όπου άρχισαν να εμφανίζονται τα μοντέρνα κινήματα.
Ποια είναι η σχέση του δημιουργού με το έργο του; Δεν γνωρίζω γενικά, αυτό που μπορώ να πω για τη δική μου σχέση είναι ότι εκτείνεται σε πολλά ενδιαφέροντα πεδία που λειτουργούν ως παράπλευροι τροφοδότες των έργων μου. Αυτά είναι μουσική, η λογοτεχνία, η φιλοσοφία, ο κινηματογράφος κλπ αλλά κυρίως η σχέση μου χαρακτηρίζεται από μια καθημερινή εργασία με αρκετές ώρες δουλειάς προβληματισμού και αγωνίας για το αποτέλεσμα.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Υπάρχουν συνεργασίες με το εξωτερικό – Αμερική και Ευρώπη- οι οποίες αναπτύσσονται με καλές προοπτικές, και στην Αθήνα έχω την τύχη να συνεργάζομαι με ένα υπέροχο άνθρωπο τον Δ. Λυμπερόπουλο όπου έχουμε πολύ ενδιαφέροντα σχεδία για το εγγύς μέλλον.
Ευχαριστώ παρά πολύ για την τιμή που μου κάνατε να με φιλοξενήσετε στο περιοδικό σας.
Βιογραφικό σημείωμα
Γεννήθηκε στην Κρήτη το 1956
Σπούδασε ζωγραφική στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της
Φλωρεντίας.
Ζει στην Αθήνα.
Ατομικές εκθέσεις
1981 Γκαλερί Dada, Αθήνα
1983 Γκαλερί Dada, Αθήνα
1985 Γκαλερί Dada, Αθήνα
1989 Μέδουσα Αίθουσα Τέχνης, Αθήνα
1990 Γκαλερί Σταυρακάκη, Ηράκλειο
1991 Γκαλερί Επίκεντρο, Πάτρα
1993 Μέδουσα Αίθουσα Τέχνης, Αθήνα
1996 Μέδουσα Αίθουσα Τέχνης – Μέδουσα +1,Αθήνα | Γκαλερί Τζάμια Κρύσταλλα, Χανιά
1997 Γκαλερί Art Forum, Θεσσαλονίκη
1998 Μέδουσα Αίθουσα Τέχνης, Αθήνα | Kleiner Raum Clasing -Gallery Etage, Munster
1999 Art Forum Vilka, Θεσσαλονίκη
2000 Γκαλερί Τζάμια Κρύσταλλα, Χανιά
2001 Γκαλερί Art Forum – Vilka, Θεσσαλονίκη
2002 Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Αθήνα
2003 Γκαλερί Art Forum – Vilka, Θεσσαλονίκη | Γκαλερί Αγκάθι [Art Athina], Αθήνα
2004 Γκαλερί Αγκάθι [Art Athina], Αθήνα
2005 Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, Αθήνα | Γκαλερί Αγκάθι [Αrt Athina]
2006 Γκαλερί Art Forum, Θεσσαλονίκη
2007 Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, Αθήνα
2008 Art gallery, Αλεξανδρούπολη | Δημοτικό Σχολείο Φαλατάδου, Τήνος
2009 ΔΕΘ – Περίπτερο 6 [44α Δημήτρια], Θεσσαλονίκη
2011 Γκαλερί Αποκάλυψη, Λευκωσία, Κύπρος
2012 Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Αθήνα
2013 Γκαλερί Αστρολάβος, Αθήνα
2017 Πινακοθήκη Λέφα, Δήμος Ψυχικού.
Ομαδικές εκθέσεις
1984 «Αδαμάκος- Βορδώνη- Λασηθιωτάκης», Κολέγιο Αθηνών
1985 «Εικαστικά», Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων
1985 «Η ελληνική διάσταση», Συλλογή Βορρέ, Σικάγο, ΗΠΑ
1986 «2η Biennale Νέων των Χωρών της Μεσογείου», Θεσσαλονίκη | «Λασηθιωτάκης-Μαρούδα-Τσακίρης», Γκαλερί Επίπεδα, Αθήνα | «Λασηθιωτάκης-Μαρούδα-Τσακίρης», Γκαλερί Πανσέληνος, Θεσσαλονίκη | «Καλλιδρόμιο, Εικαστική Δράση ΙΙ», Αθήνα | «Δημήτρια΄86», συλλογή Πιερίδη, Θεσσαλονίκη
1987 «Αντίποδες- Νέοι Έλληνες Καλλιτέχνες», Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης , Μελβούρνη, Αυστραλία
1989 «Το Πνεύμα και το Σώμα», Ζάππειο Μέγαρο, Αθήνα (επιμελήτρια : Ν. Ρογκάν)
1996 «1996 Osaka Triennale»,Οσάκα, Ιαπωνία | «Astir of Paros» [Μέδουσα Αίθουσα Τέχνης], Πάρος
1997 «Art Athina 5», [Μέδουσα Αίθουσα Τέχνης], Αθήνα | «Αργώ: Μυθικοί Πλόες», Μέγαρο Σπίρερ, Βόλος (επιμελήτρια : Α.Σχινά) | «Εστίες του Βλέμματος», Έδρα Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης, Βρυξέλλες, Βέλγιο (επιμελήτρια : Α.Σχινά)
1998 «Με τη Λύρα και το Δοξάρι», Κ.Σ.Τ. Ρεθύμνης (επιμελήτρια: Μ.Μαραγκού) | «Ιακύνθεια 98», Ανώγεια, Κρήτη | «Art Athina 6»,[ Μέδουσα Αίθουσα Τέχνης], Αθήνα | «Αισχύλεια ΄98», Ελευσίνα (επιμελήτρια: Λ.Κοκκίνη) | «Τα νέα Αποκτήματα», Μ.Μ.Σ.Τ., Θεσσαλονίκη | «Under Cover, Revelations-Editions», Pretoria Art Museum, Πρετόρια, Ν.Αφρική
1999 «4η Διεθνής Biennlale της Sarjah»[2o βραβείο ζωγραφικής], Ε.Α.Εμιράτα (επιμελήτρια: Α.Σχινά) 1999 «Στο Σταυροδρόμι της Κρήτης», Γκαλερί Τζάμια Κρύσταλλα, Χανιά (επιμελήτρια: Π.Κουνενάκη) 1999 «Ιδέες και Είδωλα», Campus Arts &Science, Αθήνα (επιμελήτρια: Φ.Τζανετουλάκου)
2001 «Οράματα και Δεσμά», Κέντρο Τεχνών Πάρκου Ελευθερίας, Αθήνα (επιμελητής: Χ.Καμπουρίδης) 2001 Δημοπρασία Christie’s, Αθήνα | «Ρήξεις-Συγκλίσεις», Συλλογή Μπέλτσιου-Πολιτιστικός Οργανισμός Δήμου Τρικάλων, Τρίκαλα (επιμελητής: Μ. Στεφανίδης)
2002 «Άνθρωποι-Πρόσωπα-Μορφές», Κ.Σ.Τ.Ρεθύμνης (επιμελήτρια: Μ. Μαραγκού) | «90 χρόνια από την απελευθέρωση του Β. Αιγαίου», Υπουργείο Αιγαίου, Μυτιλήνη
2003 «Οίκαδε», Κ.Σ.Τ. Ρεθύμνης-Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα Μερκούρη (επιμελήτρια: Μ.Μαραγκού) | «Coup de Coeur», Αίθουσα Τέχνης Αθηνών, Αθήνα (επιμελήτρια: Ε.Αλεξάκη) | «Γυναίκες», Γκαλερί Αγκάθι, Αθήνα | «Ολυμπιακό Πνεύμα και Σύγχρονη Ελληνική Τέχνη», Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων, Χανιά (επιμελήτρια: Π.Κουνενάκη ) | «Ολυμπιακό Πνεύμα και Σύγχρονη Ελληνική Τέχνη», Μ.Μ.Σ.Τ.,Θεσσαλονίκη (επιμελήτρια: Π.Κουνενάκη) | «Ολυμπιακό Πνεύμα και Σύγχρονη Ελληνική Τέχνη»Κέντρο Giorgio de Chirico,Βόλος (επιμελήτρια: Π.Κουνενάκη )
2004 «Ολυμπιακό Πνεύμα και Σύγχρονη Ελληνική Τέχνη», Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, Αθήνα (επιμελήτρια: Π.Κουνενάκη) | «Δημοπρασία Οίκου Bohnam’s», Λονδίνo | «Love Αrt, Love the World», Γκαλερί Ανδρόνικος, Μύκονος (επιμελήτρια: Ε. Ανθοπούλου) | «Η Ολυμπιακή ιδέα στον ουρανό», Γκαλερί Αστρολάβος, Αθήνα | «Περίπατος στις γκαλερί», Γκαλερί Αγκάθι, Αθήνα | «Αθήνα, αγώνων πόλις», Τεχνόπολις Γκάζι, Αθήνα | «Ο Μίκυ συναντά την Τέχνη», Ελληνοαμερικανική Ένωση, Αθήνα | «Ευχολόγιον», Γκαλερί Έκφραση, Αθήνα (επιμελήτρια: Ι. Κρητικού)
2005 «Η Τέχνη στην πρώτη σελίδα-59 καλλιτέχνες δημιουργούν για την Athens Voice», Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα | «Love will tear us apart», (10ο Φεστιβάλ κόμικς της Βαβέλ), Τεχνόπολις Δήμου Αθηναίων, Αθήνα | «Αμόλα Καλούμπα», Γκαλερί Αστρολάβος, Αθήνα | «30 χρόνια Αγκάθι», Γκαλερί Αγκάθι, Αθήνα | «Ο Μίκυ συναντά την Τέχνη», Αποθήκη Γ- Λιμάνι Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη | «Ενυδρείο», Hotel St Nicolas Bay, Άγιος Νικόλαος, Κρήτη (επιμελήτρια: Ι. Κρητικού)
2006 «Χαρταετοί», Γκαλερί Αστρολάβος- Έδρα Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Βρυξέλλες, Βέλγιο | «Εικαστικό Πανόραμα», Μ.Σ.Τ. Θεσσαλονίκη | «Διάλογοι» , Μ.Μ.Σ.Τ.- Γκαλερί Αrt forum, Θεσσαλονίκη | «Ήταν κάποτε η Πηνελόπη Δέλτα», Κολέγιο Αθηνών, Αθήνα (επιμελήτρια: Ίρις Κρητικού) | «Ημερολόγιο Εθνικού Τυπογραφείου», Γκαλερί Αγκάθι , Αθήνα | «12 Μήνες, 12 Ζωγράφοι», Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Αθήνα (Οργάνωση: Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ) | «Στα Χρώματα της Ίριδας», Κέντρο Τεχνών- Πάρκο Ελευθερίας, Αθήνα (επιμελήτρια: Ίρις Κρητικού | «14 Φεβρουαρίου», Γκαλερί Fine-Arts Καπόπουλος, Αθήνα | «90 Καλλιτέχνες για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα», Πάρκο Ελευθερίας, Αθήνα ( Οργάνωση: Κέντρο Προάσπισης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) | «Δημοπρασία Έργων Σύγχρονων Ελλήνων Ζωγράφων», Κέντρο Τεχνών Δήμου Αθηναίων, Αθήνα
2007 Εκδίδεται μονογραφία για το σύνολο του έργου του από την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ. Κυκλοφορεί πανελλαδικά στη σειρά «Σύγχρονοι έλληνες ζωγράφοι» | «Οίνου τέχνης έργα…», Κτήμα Σκούρα (οργάνωση: Αίθουσα Τέχνης Ναυπλίου) | «Γενέθλιος τόπος», Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς, Αθήνα (επιμελήτρια: Ίρις Κρητικού) | «Δημιουργοί ανατολικής Κρήτης», Κέντρο Ερευνών του Μουσείου Κρητικής Εθνολογίας | «Συνουσίες», Εικαστικός Κύκλος, Αθήνα (επιμελήτρια: Ντόρα Ηλιοπούλου-Ρογκάν) | «Έλληνες Καλλιτέχνες για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα», ( Οργάνωση: Κέντρο Προάσπισης Ανθρώπινων Δικαιωμάτων)
2008 «Art Athina», [Γκαλερί Αστρολάβος], Αθήνα | «Art Athina», [Γκαλερί Tsatsis Projects], Αθήνα | «Αλμύρα στα 1000», Μουσείο Βορρέ, Αθήνα | «Έλληνες Καλλιτέχνες για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα», ( Οργάνωση: Κέντρο Προάσπισης Ανθρώπινων Δικαιωμάτων)
2009 «Πρεσβευτές της Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης- Τρεις Γενιές Ζωγράφων», Ελληνικό Μουσείο, Μελβούρνη, Αυστραλία | «35 Εικαστικοί καλλιτέχνες για τη Δημοκρατία», Ζάππειο Μέγαρο(επιμελητής: Τ. Μαυρωτάς) | «Συνέβη στην Αθήνα», Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων Μ.Μερκούρη», Αθήνα(επιμελήτρια: Ίρις Κρητικού)
2010 « Ιχνηλατώντας την Κωνσταντινούπολη», Προξενείο της Ελλάδας- Θεολογική Σχολή της Χάλκης, Κωνσταντινούπολη (επιμελήτρια: Ίρις Κρητικού) | « Ιχνηλατώντας την Κωνσταντινούπολη», Τεχνόπολις Δήμου Αθηναίων, Αθήνα, (επιμελήτρια: Ίρις Κρητικού) | «Art Athina», [Γκαλερί Αστρολάβος], Αθήνα | «Art Athina», [Γκαλερί Tsatsis Projects], Αθήνα
2011 «Art Athina», [Γκαλερί Αστρολάβος], Αθήνα | «Ζητήματα Χρόνου», Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, Ρέθυμνο, Κρήτη (επιμελήτρια: Μ.Μαραγκού) | «20×20, 20 Σύγχρονοι Έλληνες Δημιουργοί φιλοτεχνούν 20 πορτρέτα ξεχωριστών ανδρών», Πολυχώρος Πολιτισμού Αθηναΐς, Αθήνα (επιμελητής: Τ. Μαυρωτάς) | Φιλοτέχνησε το γούρι της χρονιάς για τη γκαλερί Αστρολάβος
2013 «Προς Τήνο», ίδρυμα τηνιακού πολιτισμού, (επιμέλεια Χ. Μαρίνος) | «Στη δίνη της τέχνης και της ιστορίας», παρεκκλήσι Renier, Χανιά (επιμέλεια Πέγκυ Κουνενάκη)
2014 «Ζωγραφική ΙΙ», Μουσείο Φρυσίρα, Αθήνα | «Αρτ Αθήνα», γκαλερί Αστρολάβος, «Statement made», (επιμέλεια Α. Ποταμιάνου)
2015 «Άρτ Αθήνα», γκαλερί Αστρολάβος
2016 «Τρείς γενιές ελληνικής ζωγραφικής», Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων, /«Ετόλμησα να υμνήσω…«Ελευθέριος Βενιζέλος 80 χρόνια από το θάνατό του» (επιμελήτρια Λουϊζα Καραπιδάκη), Βασιλική Αγίου Μάρκου, Ηράκλειο Κρήτης.
2017 «100 Χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση» , Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θες/νίκη, (επιμελητής Γιάννης Μπόλης), / Αρτ Αthina Γκαλερί Αστρολάβος, /Back to Athens, Πύλη ελευθερίας, γκαλερι Cheap art, (επιμέλεια Θαλεια Βραχοπούλου),/ Reminders, Χαρταποθήκη Σπηλιωτόπουλου ιστορικό τρίγωνο, Αθήνα, (επιμέλεια Γ. Γεωργακόπουλος), /Art Athina εικαστικός κύκλος, Ωδείο Αθηνών.
2018 Εnia gallery Back to basics, (επιμέλεια Α.Ποταμιάνου), /Consciousness, Alfa gallery Miami.
2019 dr julious I ap gallery, 100 χρόνια από την ίδρυση του Bauhaus, Βερολίνο.
2019 ONYX Alfa gallery, Miami.
