Αφιερωμένο στην έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 στη Μακεδονία είναι το εξαιρετικό μουσικό αφιέρωμα που ετοίμασε το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης και θα προβάλλει τη Δευτέρα 24 Μαΐου, στις 18.00, από το κανάλι του Οργανισμού στο Youtube (https://www.youtube/user/Tchgreece).
Ακολούθως θα μεταδοθεί από τηλεοπτικούς σταθμούς πανελλήνιας και περιφερειακής εμβέλειας καθώς και από ενημερωτικά sites.
Επτά δημοτικοί σκοποί της Μακεδονίας διασκευάζονται από πέντε διακεκριμένους μουσικούς ώστε να αποδοθούν από Συμφωνική Ορχήστρα και παρουσιάζονται στο κοινό από την Ορχήστρα Νέων του ΟΜΜΘ (MOYSA), σε μουσική διεύθυνση Θοδωρή Παπαδημητρίου.
Την αφήγηση και επιμέλεια της μουσικολογικής παρουσίασης των τραγουδιών έχει αναλάβει ο σπουδαίος ερευνητής της λαϊκής μας παράδοσης και πολυβραβευμένος στην Ελλάδα και το εξωτερικό για την προσφορά του στον πολιτισμό κ. Γιώργος Μελίκης.
Τα ιστορικά γεγονότα που συνδέονται με την 17η Μαΐου 1821 θα σχολιάσει μέσα από τα κείμενα του ο διακεκριμένος καθηγητής Ιστορίας του ΑΠΘ κ. Ιάκωβος Μιχαηλίδης, ενώ την τεκμηρίωση του οπτικού υλικού ανέλαβε ο Υποψήφιος Διδάκτορας του ΑΠΘ κ. Νικόλαος Μισολίδης.
Αναφερόμενος στο μουσικό αφιέρωμα που ετοίμασε το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης για να τιμήσει τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 στη Μακεδονία, ο Πρόεδρος του Οργανισμού, κ. Βασίλης Γάκης, σημειώνει ότι «το τελικό αποτέλεσμα της παραγωγής μας αφήνει απόλυτα ικανοποιημένους. Όλοι οι συντελεστές κατέθεσαν την εμπειρία, τις γνώσεις, το μεράκι και την καρδιά τους προκειμένου να επιτευχθεί το άρτιο αποτέλεσμα που θα παρακολουθήσει το κοινό το απόγευμα της Δευτέρας. Διασκευάσαμε επτά δημοτικούς σκοπούς της Μακεδονίας γιατί τα δημοτικά τραγούδια κατέχουν ξεχωριστή θέση στην ιστορία και την παράδοσή μας. Ο λόγος τους είναι λιτός μα συνάμα πυκνός και η έκφρασή τους γεμάτη τόλμη και δραματικότητα. Ύμνησαν τον άνδρα, τον ήρωα, την γυναίκα, τη μάνα, την ελευθερία δίνοντας δύναμη σε όσους το άκουσαν ή το ψέλλισαν. Γιατί, όπως πολύ εύστοχα είπε και ο Οδυσσέας Ελύτης “καμία επανάσταση, ούτε στην τέχνη, ούτε στην ζωή, δεν έχει περισσότερες ελπίδες επιτυχίας, από’κείνη που χρησιμοποιεί για ορμητήριο την παράδοση”».
Σε δήλωσή του για την προβολή του μουσικού αφιερώματος ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Μεγάρου Μουσικής, κ. Χρίστος Γαλιλαίας, επισήμανε ότι «το αποτέλεσμα του μουσικού αφιερώματος που ετοιμάσαμε ως Οργανισμός ώστε να τιμήσουμε την ημέρα έναρξης της Επανάστασης του 1821 στη Μακεδονία είναι ο δικός μας φόρος τιμής σε μια πολύ σημαντική επέτειο για τον ελληνισμό. Η συνεργασία με όλους τους συντελεστές και τους εξαιρετικούς καλλιτέχνες που διασκεύασαν τα επτά τραγούδια της Μακεδονίας ήταν πραγματικά ξεχωριστή. Προσεγγίσαμε το θέμα της παραγωγής με ιδιαίτερο σεβασμό. Γι’αυτό αναθέσαμε σε καταξιωμένους μουσικούς να διασκευάσουν επτά παραδοσιακά τραγούδια της Μακεδονίας. Μέσα από τον πολιτισμό αναδεικνύουμε τη βαρύτητα της επετείου προβάλλοντας παράλληλα τον πλούτο της πολιτιστικής μας παράδοσης».
Πρόγραμμα διασκευών:
-Αντώνης Σουσάμογλου: Παιδιά από τη Σαμαρίνα
(Το 1826, στην πολιορκία του Μεσολογγίου, οι Σαμαριναίοι μετέχουν στην αθάνατη φρουρά των Μακεδόνων, η οποία πολεμούσε με ανδρεία. Η ομάδα των Σαμαριναίων αποτελείτο από 120 μαχητές, με αρχηγό τον Μίχο Φλώρο και βρέθηκαν να μάχονται με ηρωισμό στην «Ντάπια». Κατά την Έξοδο του Μεσολογγίου η Μακεδονική φρουρά ήταν εμπροσθοφυλακή των πολιορκημένων, με συνέπεια να έχει τις μεγαλύτερες απώλειες).
-Μαρία Γούβαλη: Μακρυνίτσα
(Το Φεβρουάριο του 1822, το Βέρμιο και ο Όλυμπος επαναστατούν εναντίον των Τούρκων. Οι αγωνιστές, μετά την ανεπιτυχή προσπάθεια κατάληψης της Βέροιας, συγκεντρώθηκαν στη Νάουσα. Γρήγορα όμως η σθεναρή αντίσταση τους κάμφθηκε. Οι Ναουσαίοι πιάστηκαν και σφαγιάστηκαν στο Κιόσκι και η πόλη λεηλατήθηκε τόσο που ούτε αλέκτωρ δεν λαλούσε πια. Δεκατρείς γυναίκες στο πανικό και στην απόγνωση φτάνουν στους Στουμπάνους την θρυλική Αράπιτσα και κατακρημνίζονται).
-Θοδωρής Παπαδημητρίου: Καγκελευτός Ιερισσού
(Χορεύεται στην Ιερισσό της Χαλκιδικής και αναπαριστά τη σφαγή περισσότερων από 400 κατοίκων της Ιερισσού από τους Οθωμανούς το 1821. Χορεύεται κάθε Τρίτη του Πάσχα στην τοποθεσία «Μαύρο Αλώνι»).
-Πάνος Κοσμίδης: Μια Προσταγή Μεγάλη
(Ιστορικό τραγούδι της Ιερισσού, με το σκοπό του οποίου ο Ρήγας Βελεστινλής ήθελε να τραγουδηθεί ο Θούριος του. Το Τραγούδι «Μια Προσταγή Μεγάλη» ή αλλιώς «Του Λάμπρου Κατσώνη», σχετίζεται με την επαναστατική δράση του γνωστού Έλληνα αξιωματικού της Ρωσίας).
-Λάζαρος Τσαβδαρίδης: Ήρθαν Καράβια στο Γιαλό
(Το τραγούδι αυτό το συναντούμε σε πολλές περιοχές. Η μελωδική του γραμμή είναι σχεδόν ίδια και στην Χαλκιδική χορεύεται σταυρωτά με ιδιόρρυθμο βηματισμό. Το ποιητικό του όμως κείμενο, ενώ στη αφηγηματική του δομή είναι το ίδιο, οι τοπικές παραλλαγές το κάνουν εξαιρετικά ενδιαφέρον. Γνωστότερες παραλλαγές είναι αυτή της Χαλκιδικής και του Λιτοχώρου ως «Μπιιλήτικος χορός»).
-Θοδωρής Παπαδημητρίου: Καπετάν Λούκας
(Ο Καπετάν Λούκας είναι από τους γνωστότερους ήρωες που έδρασαν στη Δυτική Μακεδονία. Οι στίχοι του τραγουδιού υμνούν τα κατορθώματά του).
-Λάζαρος Τσαβδαρίδης: Ένας Αητός
(Ο περήφανος αητός ταυτίζεται με το γενναίο κλέφτη της περιόδου της Τουρκοκρατίας, που επιμένει να συνεχίζει τον αγώνα του για την ελευθερία ακόμα και μέσα στις αντίξοες καιρικές συνθήκες του χειμώνα).
Το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης ευχαριστεί το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και τους Δήμους Νάουσας, Γρεβενών και Εμμανουήλ Παππά για την ευγενική παραχώρηση του φωτογραφικού και οπτικοακουστικού υλικού τεκμηρίωσης.
